دستورالعمل فنی و ترویجی مزارع آرمانی زعفران

 

زعفران ارزشمندترين گياه بومي كشور است و قدمت كشت آن در مناطق جنوبي و مركزي خراسان به 700 سال مي رسد .بدون شك زعفران يا طلاي سرخ از جمله محصولات مهم و استراتژيك كشاورزي استان مي باشد كه ويژگيهاي مهمي در اين گياه نهفته است اين ويژگي ها عبارتند از:

1-سازگاري با اقليمهاي كويري و مناطق كم آب به دليل كارايي بالاي مصرف آب

2- اشتغال زايي بالا

3-ارزش اقتصادي بالا و ارز آوري مناسب براي كشور

خراسان رضوي با سطح زير كشت 57000 هكتار و ميانگين توليد 5/3 كيلو گرم در هكتار و توليد 196 تن مقام اول كشت زعفران را در كشور ودنیا به خود اختصاص داده است .اما متاسفانه طي 2 دهه گذشته با بررسي آمار واطلاعات سطح زیر کشت و تولید مشاهده مي شود که با افزايش سطح زير كشت از حدود 18000 هكتار در سال 1370 به 57000 هكتار در سال 1390، ميانگين توليد در واحد سطح از حدود 6 كيلو گرم در هكتار به 5/3 كيلو گرم در هكتار تنزل يافته.(سطح زير كشت به شدت افزايش يافته ولي به دليل كشت سنتي و خشكسالي و سرما زدگي ميانگين توليد كاهش يافته و به حدود 5/3 كيلو گرم در هكتار رسيده است) .از طرفي با توجه به صادراتي بودن محصول زعفران كه در حدود 80 تا 85 درصد آن به خارج از کشور صادر میشود . تولید محصول ارزان قیمت و رقابت پذیر از مهمترین شاخصه های این محصول میباشد تا تولید کنندگان ما بتوانند در تقابل با رقبای نو ظهوری مانند چین ،افغانستان و ..... که به زودی وارد بازار های جهانی زعفران می شوند ،ایستادگی کنند .

بنابر اين باتوجه به خشكسالي هاي اخير و كاهش منابع آبي مهمترين استراتژي زعفران كاران ما كه از سياست هاي سازمان جهاد كشاورزي خراسان رضوي نيز مي باشد كاهش سطح زير كشت و و افزايش ميانگين توليد از 5/3 كيلوگرم فعلي به 8 تا 10 كيلو گرم در هكتار مي باشد . اين افزايش توليد در واحد سطح باعث خواهد شد كه هزينه توليد بهره برداران كاهش يافته و در نتيحه با توليد زعفران ارزان قيمت رقباي خارجي از ميدان خارج شوند .

براي افزايش عملكرد در واحد سطح مي بايست شيوه ها و روشهاي نوين علمي جايگزين كشت سنتي شده و يافته هاي جديد علمي و تحقيقاتي در مزارع بهره برداران ترویج و اجرا گردد.

     براي دستيابي به اهداف فوق طي چند سال گذشته مزارع آرماني زعفران اجرا گرديده و نتايج مثبتي از احداث اين مزارع حاصل گرديده است .

در مزارع آرماني زعفران مهمترين دستورالعملهاي فنی و ترویجی كه كشاورزان برای رسيدن به ميانگين عملكرد 8-10 كيلو گرم در هكتار بايد اجرا نمايند عبارتند از :

 الف- دستوالعمل ترویجی:

 

1- افرادی انتخاب گردند که منحصرا زعفرانکار بوده و قصد جابجایی مزارع خود را دارند

2- افرادی انتخاب گردند که از معتمدبن و مروجین محلی بوده و خود علاقه مند به اجرای دستورالعمل های فنی باشند

3-حتی المکان سعی شود این مزارع در محل هایی اجراء گردد که امکان بازدید تعداد بیشتری از زعفرانکاران شهرستان از این مزارع آرمانی باشد

4- در مراحل مختلف عملیات زراعی برای سایر زعفرانکاران در محل مزرعه کارگاههای آموزشی برگزار گردد

ب- دستورالعمل فنی:

 

1-حداقل و حداکثر مساحت هریک از مزارع آرمانی زعفران به ترتیب 0.25 و یک هکتار

2-استفاده از پياز هاي استاندار و گواهي شده با وزن بالاي 8 گرم

تبصره: استفاده ننمودن از پیازهای مزارع آلوده به کنه و ضدعفونی پیازها با کنه کش قبل از کاشت

-3رعايت تاريخ كاشت مناسب كه با توجه به شرايط اقليمي از حدود نيمه ارديبهشت ماه تا اواخر خرداد ماه مي باشد .

4-تراكم مناسب كاشت كه حدود 50 پياز در متر مربع و كاشت به صورت رديفي ( دانه تسبيحي ) با فواصل روي رديف 5-7 سانتيمتر و بين رديف 25 سانتيمتربايد در نظر گرفته شود.

5-استفاده از كود دامي پوسيده به ميزان 30-40 تن در هكتار قبل از كاشت

6- مبارزه با علف های هرز حتی المکان بصورت مکانیکی  و وجین دستی و استفاده ننمودن از سموم شیمیایی

7-آبياري مزارع زعفران در مناطق زعفرانكاري حداقل پنج  نوبت طي دوره رشد