چگونه در خانه سبزی پرورش دهیم

چگونه در خانه سبزی پرورش دهیم

 

 

خوشبختانه بذر بیشتر سبزیجات در هر شرایطی پرورش می‌یابد و برای این منظور می‌شود از جعبه‌های چوبی، سطل‌های پلاستیکی، گلدان‌های بزرگ و کوچک، انواع ظروف مایع ظرف‌شویی و حتی بطری‌های نوشابه خانواده استفاده کرد. مهم، عمق گلدان و آبیاری به موقع و تنظیم برنامه کوددهی آنها است. اگر می‌خواهید از فوت و فن سبزی‌کاری در خانه آگاه شوید این چگونه را بخوانید.
چگونه
۱

کاشت سبزی در آپارتمان هم امکان پذیر است؛ بذر هر نوع سبزی (تره، شاهی، شنبلیله، ریحان، جعفری، گوجه‌فرنگی، فلفل رنگی، حتی کدو و بادمجان) را در هر زمان و هر فصلی می‌توان در آپارتمان (چه در بسترهای خاکی و چه غیرخاکی) کاشت و از خوردن آن لذت برد.
۲

ابزار مورد نیاز

بذر، خاک استاندارد، گلدان مناسب، دستکش، آبپاش کوچک، بیلچه و الک تنها ابزارهای کاشت سبزی در آپارتمان هستند.
 نکته مهم این است که در انتخاب بذر مناسب و خاک استاندارد از راهنمایی فروشندگان محصولات کشاورزی استفاده کنید تا با مرور زمان قدرت تشخیص آنها را به دست آورید و در واقع خودتان باغبان خبره‌ای شوید.
۳

پس از انتخاب بذر مناسب و استاندارد؛‌ یعنی بذر اصلاح‌شده‌ای که روی پایه مادری رسیده باشد؛ بذرها را روز قبل از کاشت در آب ولرم می‌ریزیم و بین ۸ ساعت تا سه روز مجازیم آنها را در آب نگه داریم تا متورم شوند.
۴

خاک مناسبی را انتخاب و الک می‌کنیم و به ارتفاع حداقل ۱۵ سانتی‌متر در یک گلدان که زهکش داشته باشد می‌ریزیم.
۵

بذرها را از آب خارج و به روی یک پارچه یا روزنامه قدیمی منتقل می‌کنیم تا نم آنها گرفته شود.
۶

سطح خاک را می‌کوبیم و صاف می‌کنیم و بذرها را به صورت فاصله‌دار روی سطح خاک می‌پاشیم و روی بذرها را با کمی خاک می‌پوشانیم اما دقت کنید که اگر سایز بذر دو میلی‌متر باشد، حداکثر دو میلی‌متر باید روی آن با خاک پوشانده شود.
۷

سطح مقطع گلدان را با یک برگ روزنامه می‌پوشانیم تا بذرها دقیقا زیر روزنامه قرار بگیرند و با یک آبپاش کوچک و روزانه دو تا چهار بار روی روزنامه آب می‌ریزیم تا سطح آن کاملا خیس شود و گلدان را دو تا پنج روز در گرم‌ترین جای ممکن قرار می دهیم.
۸

می‌توان گلدان آماده شده را دور از نور و در جای تاریک نگه داشت تا سبزی‌ها دو تا سه میلی‌متر رشد کنند و روزنامه آرام‌آرام بالا بیاید. سپس، روزنامه را برمی‌داریم و مستقیما به گیاه آب می‌دهیم و گلدان را در معرض نور قرار می‌دهیم. هر چه نور بیشتری به سبزی‌ها برسد؛ بهتر است. اگر چنین فضایی در آپارتمان نداشتیم، می‌توانیم از لامپ‌های فلورسنت استفاده کنیم.
۹

بعد از گذشت حدود دو هفته به گیاه کود می‌دهیم و ترجیحا از کود طبیعی استفاده می‌کنیم اما اگر این کود در دسترس نبود، سراغ کودهای شیمیایی استاندارد می‌رویم. البته دوز مورد نیاز روی بسته این کودها نوشته شده است و جای نگرانی نیست. اگر تمام این مراحل به درستی انجام شود بعد از گذشت حدود دو هفته سبزی‌ها آماده خوردن می‌شوند اما توصیه می شود تا یکی دو بار این سبزی‌ها (به ویژه تره) را نخورید و با قیچی آنها را بچینید تا پایه آنها قوی‌تر شود.
۱۰

برای جلوگیری از آفت زدن گیاهان هر از چند گاهی باید مقداری آب را با الکل مخلوط کنیم و به جای سم، روی سبزی‌ها بپاشیم. حتی اگر سبزی‌های ما مورد حمله شته‌ها قرار گرفته باشند با این کار، از بین می‌روند. از طرف دیگر، چون طی مراحل رشد از هیچ سمی هم استفاده نمی‌کنیم، سبزیجات کاملا ارگانیک (طبیعی) هستند.
۱۱

راه‌ دیگر برای پیشگیری از آفت‌زدگی آن است که، یک گلدان گیاه جعفری یا همیشه‌بهار را کنار گلدان سبزیجات خود بگذاریم. با این روش تا ۶۰ درصد از بیمار شدن گیاه و حمله شته‌ها کاسته می‌شود. حتی پژوهش‌های علمی نشان می‌دهد که موزیک هم می‌تواند تاثیر به سزایی بر سلامت گیاهان و جلوگیری از برخی آفت‌های آنها داشته باشد.
۱۲

همه سبزی‌ها را می‌توان در فصل بهار کاشت و بسیار خوب هم رشد می‌کنند اما گاهی نحوه نگهداری و تغذیه خاک آنها با هم متفاوت است. مثلا گوجه‌فرنگی برای رسیدن (در مقایسه با گیاهان دیگر) به مواد غذایی بیشتری نیاز دارد و باید هفته‌ای دو بار به گوجه‌فرنگی کود بدهیم و هنگامی که گوجه‌ها نشاء شدند و چهار تا پنج سانتی‌متر رشد کردند باید به گلدان بزرگی منتقل شوند زیرا ریشه آنها قوی می‌شود و هر چه گلدان بزرگ‌تر باشد، بیشتر هم میوه می‌دهد. در مورد فلفل‌ هم دقیقا همین‌طور است.
۱۳

استفاده از کود، موجب آلودگی سبزی می‌شود؟

در واقع کود، تغذیه گیاه است اما لازم نیست که حتما از کودهای شیمیایی استفاده کنیم. بعد از الک کردن خاک، مقداری زغال در خاک بریزید تا وجود کربن مانع از بیمار شدن گیاه شود. حتی تفاله خشک‌شده چای، پودر استخوان و خاکستر چوب هم جزء کودهای ارگانیک محسوب می‌شوند.
۱۴

سبزی‌کاری در آپارتمان بسیار کم‌هزینه است اما نکته قابل توجه این است که با این روش هم لذت می‌برید و هم سبزی کاملا سالم، بهداشتی و ارگانیک می‌خورید.
۱۵

هنگام خرید بذر سبزیجات هم به خاطر داشته باشید که نعناع و پونه، بذر ندارند و باید آنها را از سبزی‌فروشی بخرید و بعد از ریشه‌دار کردن در خاک بکارید.
منابع
gamenetyahoo.blogfa.com

خواص اعجاب انگیز سبزی ها

يكي از سالم‌ترين و مهم‌ترين بخش تغذيه سبزي‌ها هستند و مي‌توانند خوراك شما را از يك غذاي عادي به يك غذاي فوق‌العاده تبديل كنند؛ مضاف بر اين‌كه خاصيت فراواني دارند و از زماني كه بشر به ياد دارد، به عنوان دارو نيز مصرف شده‌اند.

برترین ها:  يكي از سالم‌ترين و مهم‌ترين بخش تغذيه سبزي‌ها هستند و مي‌توانند خوراك شما را از يك غذاي عادي به يك غذاي فوق‌العاده تبديل كنند؛ مضاف بر اين‌كه خاصيت فراواني دارند و از زماني كه بشر به ياد دارد، به عنوان دارو نيز مصرف شده‌اند.هر سبك آشپزي سبزي‌هاي مخصوص خود را دارد كه به نوعي امضاي آن سبك است، به‌عنوان مثال در آشپزي‌ مكزيكي و هندي گشنيز يكي از عناصر مهم است. در آشپزي ايتاليايي رزماري، آويشن، جعفري و اورگانو پرمصرف‌ترين بوده و خوشبختانه در آشپزي ايراني هم انواع سبزي‌‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند و به عنوان مخلفات در كنار غذا نيز خودنمايي مي‌كنند. مقدار سبزي‌ در غذا بسته به طعم، عطر و نوع آن دارد؛ سبزي‌هايي مانند برگ‌بو، آويشن، اورگانو و رزماري كه عطر و طعم قوي دارند به مقدار كمتري مصرف مي‌شوند.سبزي‌ها را هميشه در آخرين لحظه و هنگام اضافه كردن به غذا ساطوري كنيد تا طعم و عطر آن از بين نرود. گروهي از سبزي‌ها مانند ريحان، گشنيز، شويد، اورگانو و ترخون براي افرادي كه از مصرف نمك منع شده‌اند طعم‌دهنده مناسبي در غذاست. ممكن است بعضي از سبزي‌ها به صورت تازه در بازار موجود نباشد اما تمامي آن‌ها را مي‌توانيد به راحتي در گلدان و پشت پنجره آشپزخانه پرورش دهيد.

اگر از سبزي خشك استفاده مي‌كنيد، مقدار آن را به يك‌سوم سبزي تازه تقليل دهيد زيرا سبزي خشك عطر قوي‌تري دارد.

---

مرزنجوش: گياهي بسيار معطر از خانواده اورگانو كه تا 70 سانتي‌متر رشد مي‌كند. برگ‌هاي بيضي شكل آن در آشپزي و پزشكي سنتي كاربرد دارد. معمولا گياه تازه آن در دسترس نيست و بايد خشك آن را از عطاري‌ها تهيه كنيد.

موارد مصرف: اين سبزي در ايران به عنوان طعم‌دهنده غذا مصرف چنداني ندارد اما در آشپزي ايتاليايي و همراه گوجه‌فرنگي، انواع كلم و لوبيا سبز، سوپ، خوراك تخم‌مرغي و گوشتي كاربرد دارد. اضافه كردن مرزنجوش به انواع سس سالاد خالي از لطف نيست.

---

آويشن: گياهي بسيار معطر به ارتفاع حدود 45 سانتي‌متر كه انواع بسيار متنوعي دارد، آويشن شيرازي در ايران طرفداران بسياري دارد و به جز مناطق اندكي در كشورمان گياه تازه آن در دسترس نيست.

موارد مصرف: جدا از خواص دارويي آويشن، مدتي است اين سبزي خوشبو در بسياري از رستوران‌هاي غالبا ايتاليايي در كنار نمك و فلفل روي ميزها قرار مي‌گيرد و در پخت انواع غذاها و سس‌ها استفاده مي‌شود، در تهيه ماهي و سبزي‌هاي كبابي توصيه نمي‌شود. آويشن را همراه ادويه يا سبزي‌هاي معطر ديگر استفاده نكنيد و در آخر پخت به خوراك خود اضافه كنيد تا عطر آن از بين نرود.

---

پيازچه: گياهي با عطر ملايم پياز كه ريشه و ساقه‌اش مصرف مي‌شود؛ در خاك مرطوب و غني و در هر نوع آب و هوايي كشت مي‌شود و انواع مختلف آن شكل، عطر و طعم متفاوتي دارند.

موارد مصرف: در ايران معمولا پاي ثابت سبزي خوردن است اما به همراه پوره سيب‌زميني، تخم‌مرغ، خامه و انواع سالاد- به جز سالاد كاهو- طعم خوبي به غذا مي‌دهد و در انواع خوراك دريايي كاربرد دارد. هنگام تهيه غذاهاي گوشتي، 3-2 عدد پيازچه را همراه هويج،‌ كرفس و جعفري به غذا اضافه كنيد تا بوي زهم غذا را بگيرد.

---

ترخون: ترخون برگ‌هاي باريك و تيره‌رنگي دارد، ارتفاع آن تا يك متر مي‌رسد و غير از اوايل بهار در ساير مواقع ساقه آن خشك و سفت است و قابل استفاده نيست. عطري شبيه به باديان دارد و جزو سبزي‌هايي است كه در فصل سرما يافت نمي‌شود.

موارد مصرف: يكي از بهترين طعم‌دهنده‌هاست. در ايران معمولا تنها در تهيه ترشي، شور و به عنوان سبزي خوردن مصرف مي‌شود اما مي‌توانيد آن را در تهيه انواع خوراك دريايي، مرغ، بوقلمون،‌ دل، قلوه، جگر و تخم‌مرغ استفاده كنيد. ترخون خوابانده شده در سركه عطر و طعم خوبي به آن مي‌دهد و براي تهيه سس كاربرد دارد.

---

رزماري: از معطرترين سبزي‌هاست؛ اگرچه در آشپزي ايراني كاربرد ندارد اما به تدريج جاي خود را باز مي‌كند. گياهي است مديترانه‌اي و هميشه سبز كه در زمان رشد كامل ارتفاع آن گاه به يك و نيم متر مي‌رسد. گل‌هاي آبي‌رنگ دارد و در هواي آفتابي و دور از باد به راحتي رشد مي‌كند.

موارد مصرف: عطر قوي رزماري باعث شده در كنار انواع خوراك مرغ و گوشت قرار بگيرد همچنين براي تهيه انواع سس و همراه سيب‌زميني و كدوحلوايي نيز كاربرد دارد.

اگر به‌دنبال رزماري تازه هستيد، سري به پارك نزديك منزل‌تان بزنيد و از برگ‌هاي جوان آن كه هنوز كلفت و مخملي نشده است استفاده كنيد البته رزماري موردنظر از نوع تزئيني است ولي تفاوت چنداني ندارد.

---

زيره: گياهي 2 ساله با ارتفاع حداكثر 60 سانتي‌متر كه بذر آن عطر و طعمي شگفت‌انگيز دارد، در هوايي آفتابي و خشك عمل مي‌آيد و بيشترين مورد مصرف آن در آشپزي هندي، عربي، تركي و ايراني است.

موارد مصرف: ايراني‌ها معمولا زيره را در پلو آن هم گهگاه استفاده مي‌كنند اما زيره سياه به همراه انواع كلم، سيب‌زميني و شلغم نه‌تنها غذاي شما را خوش‌عطر مي‌كند بلكه از نفخ معده نيز جلوگيري مي‌كند. همچنين در تهيه انواع كيك، بيسكويت و پاي نيز كاربرد دارد.

---

گشنيز: از زيبا‌ترين و پرمصرف‌ترين سبزي‌هاست. در بهار و هنگام رشد كامل، گل‌هاي صورتي و سفيد مي‌دهد و دانه آن يكي از پركاربردترين ادويه‌ها در آشپزي و پزشكي سنتي است.

موارد مصرف: در آشپزي مكزيكي، هندي و تايلندي بسيار استفاده مي‌شود. در ايران به صورت تازه و در سبزي خوردن و در بعضي سبزي‌هاي تركيبي براي خورش‌ها مانند قليه، قورمه‌سبزي و مرغ ترش كاربرد دارد. مصرف گشنيز را همراه قارچ، گل كلم و انواع خوراكي‌هاي گوشتي امتحان كنيد.

---

ريحان: گياهي يك ساله به ارتفاع حداكثر 60سانتي‌متر. عطر و طعم آن تركيب ملايمي از فلفل و سير است. بذر آن را زير نور آفتاب در خاك مرطوب و دور از باد بكاريد؛ گل‌هاي آن را جدا كنيد تا ريحان بيشتر رشد كرده و عمر آن طولاني‌تر شود.

موارد مصرف: فقط از ريحان تازه استفاده كنيد زيرا خشك آن هيچ عطري ندارد. در انواع سالاد همراه گوجه‌فرنگي، انواع سس پاستا، مرغ و در كنار هويج و كدو تركيب فوق‌العاده‌اي است. ريحان را به جاي ساطوري كردن با دست خرد كنيد چون اگر خيلي خرد شود، به سرعت سياه مي‌شود.

---

شويد (شبت): گياهي يك‌ساله با رشد بسيار سريع كه ارتفاع آن به 90 سانتي‌متر مي‌رسد كه شبيه هيچ‌يك از سبزي‌ها نيست. بذر آن نيز گاه استفاده مي‌شود و در آب و هواي معتدل رشد مي‌كند. شويد علاوه بر عطر و طعم منحصر به فردش كه شبيه هيچ كدام از سبزي‌ها نيست خواص دارويي فراواني دارد.

موارد مصرف: بهترين داروي طبيعي براي مبتلايان چربي خون در ايران، پاي ثابت باقالا‌پلوست و در ترشي هم مصرف مي‌شود. اگر دوست داريد صيفي‌جات بخوريد اما سيستم گوارش‌تان ياري نمي‌كند شويد خام همراه خوبي براي هضم آن‌هاست. مصرف شويد را به همراه سالاد سيب‌زميني، انواع سوپ، سس و خوراكي‌هاي دريايي فراموش نكنيد. چند ساقه شويد در يك پيمانه سركه، روغن زيتون، نمك و فلفل‌سياه يك سس بي‌نظير براي انواع سالاد است.

---

نعنا: يكي از پرمصرف‌ترين و پرطرفدارترين سبزي‌هاي كه انواع متفاوتي دارد و معروف‌ترین نوع آن نعناي فلفلي است؛ رشد بسيار سريعي دارد و به‌راحتي در خانه قابل پرورش است. خواص دارويي آن بر هيچ‌كس پوشيده نيست. عرق‌نعنا معمولا در هر خانه‌اي پيدا مي‌شود و  موثرترين دارو براي نفخ است.

موارد مصرف: در تهيه آدامس تا انواع نوشيدني سرد، شيريني، سالاد ميوه و انواع خوراك كاربرد دارد. اگر در سركه خوابانده شود، طعم خوبي به آن مي‌دهد. در بسياري از خورش‌هاي ايراني مصرف شده و همراه هميشگي ماست و خيار است.

---

اورگانو: نام ديگر آن پونه‌كوهي است. در ايران تنها مي‌توانيد خشك آن را از عطاري‌ها تهيه كنيد كه معمولا عطر خود را از دست داده است. اگر بذر آن را داشته باشيد مي‌توانيد به راحتي آن را در خانه پرورش دهيد و از عطر و طعم اورگانو در غذاهاي گوناگون لذت ببريد.

موارد مصرف: در بسياري از غذاهاي ايتاليايي كاربرد دارد؛ در انواع سس گوجه‌فرنگي و خوراك پاستا استفاده مي‌شود و با بادنجان و خوراكي‌هاي پنيري سازگار است. اگر اورگانو  در دسترس نبود- البته انواع خارجي آن به قيمت گزاف در بازار موجود است- بدون هيچ‌گونه نگراني آويشن را جايگزين آن كنيد.

---

برگ‌بو: درختي هميشه سبز با رشدي كند است كه برگ‌هاي آن معطر است. معمولا تنها مي‌توانيد خشك آن را تهيه كنيد. هنگام خريد برگ‌هاي سبز و سالم آن را انتخاب كنيد.

موارد مصرف: در انواع سوپ‌ها، سس‌ها و خورش‌ها مصرف مي‌شود. هنگام تهيه خوراك زبان، ژيگو، سيراب شيردان، كله‌پاچه و آب قلم كاربردي شگفت‌انگيز دارد و بوي زهم گوشت را مي‌گيرد. اگر در جايي زندگي مي‌‌كنيد كه درخت بلوط وجود دارد به ياد داشته باشيد برگ بلوط هم تقريبا همين خاصيت را دارد و مي‌توانيد تازه آن را تهيه كنيد. پس از آماده شدن غذا، برگ بو را خارج كنيد.

---

جعفري: گياهي 2 ساله كه تا ارتفاع 60سانتي‌متر رشد مي‌كند؛ به راحتي در خانه قابل كشت است، هرچند تازه آن در تمام فصول در دسترس است. جعفري منبع غني ويتامين A و C است.

موارد مصرف: به جرات مي‌توان گفت جعفري پرمصرف‌ترين سبزي است؛ جايگزيني مناسب براي بيشتر سبزي‌هاست و برگ‌هاي زيباي آن در تزئين غذاها كاربرد زيادي دارد. در انواع سالاد، سس‌هاي دريايي، غذاهاي ايتاليايي و املت‌ها مي‌توانيد از آن استفاده كنيد. اگر در سوپ از جعفري استفاده مي‌‌كنيد، 5 تا 10 دقيقه قبل از سرو آن را به غذا اضافه كنيد تا عطر و طعم و خود را از دست ندهد.

کاشت گوجه فرنگی

کاشت گوجه فرنگی

در مناطق معتدل حدود پنجاه تا شصت روز قبل از کشت در محل اصلی بذر آن را در شاسی، گلخانه یا خزانه کاشته و در اوایل فروردین ماه پس از اینکه سرما برطرف شد نشاء آن را از خزانه درآورده و در زمین اصلی می کارند.کاشت در مناطق گرمسیر اواخر زمستان انجام می شود.مقدار بذری که برای کاشت در خزانه در نظر می گیریم حدود 4 گرم در یکصد متر مربع است.

فاصله خطوط کاشت برای واریته هایی که پایه آنها بلند است حدود 80 تا 120 سانتی متر و جهت ارقام پایه کوتاه 70 تا 110 سانتی متر می باشند. فاصله بین بوته ها برای واریته های فوق 40 تا 60 سانتی متر باید در نظر گرفته شوند پس از چندی که بوته ها شروع به رشد کردن نمودند برای اینکه محصول مرغوبتری داشته باشیم باید مقدار کمی از شاخه های آن را هرس نمائیم. چنانچه پای هر بوته کمی خاک داده شود مطلوبتر است.وجین کردن و سیخک زدن اطراف بوته ها از جمله کارهای ضروری است که باید صورت گیرد.

کاشت را به طریقه پشته با جوی عمیق یا پشته با جوی کم عمق که همان سیستم فارو می باشد انجام می دهند. طریقه دوم معمول تر و متداولتر است به خصوص در مزارع وسیع مقرون به صرفه خواهد بود. باید توجه داشته باشند با در نظر گرفتن فواصل فوق الذکر در هر پشته فقط یک طرف آن را کشت نمایند.

در دوران فعالیت گیاه باید از دادن کود شیمیایی به طور سرک استفاده نمود.

از آفات مهم این نبات یک شب پره زمستانی است که خسارت وارده آن بدین قرار است وقتی گیاه جوانه زد و کمی رشد نمود لارو یا کرم شب پره مزبور جوانه ها ، برگها و ساقه های آن را مورد حمله قرار می دهد.

این آفات در زمستان در حال لاروی در بستر نبات به سر برده و پس از مدتی تبدیل به شفیره شده و این شفیره پس از چند روز تبدیل به پروانه که همان شب پره باشد می گردد. پروانه ماده آن در روی خاک یا در روی علفهای هرزه تخم ریزی کرده و مجددا تبدیل به لارو شده و دوران فوق را سپری می سازد.

جهت مبارزه با این آفت می توان با زدن شخم عمیق پس از برداشت محصول و نیز با دادن یخ آب در زمستان لاروهای این آفت را که در درون خاک زیست می نمایند از بین برد و از طرفی چون شب پره مورد بحث تخم خود را روی علفهای هرزه میگذارد لذا از بین بردن علفهای هرزه یک از طرق مبارزه با این آفت است.

مبارزه شیمیایی را نمی توان از نظر دور داشت و آن بدین طریق است که با پاشیدن طعمه مسموم

در سطح مزرعه نسبت به معدوم ساختن آن اقدامی است اساسی بدین نحو که مقدار 800 گرم لیندین 25 درصد را با 80 کیلوگرم سبوس و دوحلب آب مخلوط نموده و به نسبت هر 60 کیلو طعمه در یک هکتار مصرف نمائیم. پاشیدن طعمه حتما باید در هنگام عصر صورت گیرد زیرا لاروها در این هنگام است که به سطح زمین آمده و پس از تغذیه طعمه مسموم شده و نابود می گردند.

آفت دیگری که این نبات را تهدید می کند شته است .این شته ها به وسیله خرطوم خود شیره برگها را مکیده و از آنها تغذیه نموده بالنتیجه نبات را ضعیف می نمایند.

این آفت از خود ماده چسبنده ای ترشح نموده و روی گیاه را آغشته کرده و آن را از بین می برد.بعضی از آنها هنگام زمستان به صورت پوره و برخی دیگر به صورت تخم در روی نبات و یا در بستر نبات زندگی می کنند. جهت مبارزه با این آفت بهتر است با یکی از سموم مالاتیون 50 درصد یا دیازینون 20 درصد به نسبت حدود 5/1 لیتر در هزار لیتر آب مخلوط کرده و مزرعه را سمپاشی نمایند.

مبارزه دیگر اینکه بلافاصله پس از برداشت محصول زمین را شیاری عمیق زده علفها و مانده های گیاهان را در زیر خاک نمایند.

آب دزدک نیز به نوبه خود یکی ازآفاتی است که گوجه فرنگی را مورد حمله قرار می دهد.این

آفات از ریشه و ساقه گیاه تغذیه می کند و آن را نابود می سازد.آب دزدک در هنگام فصل زمستان به طور حشره کامل در زیر  خاک مشغول درست کردن لانه شده و در آنجا تخم ریزی می نماید.پوره ها پس از چند روز از این تخمها خارج شده و تا چندی در خاک به سر برده و رشد نموده و سپس از لانه خارج گشته و حمله باین محصول و سایر محصولات را آغاز می کنند. مبارزه با این آفت در فصل چمنکاری توضیح داده شده است.

آفت دیگری که به این گیاه لطمه وارد می سازد حشره بسیار کوچکی است در حدود یک میلیمتر به نام تریپس که رنگ آن زرد مایل به خاکستری است.

این حشره از شیره برگها و رگبرگهای گیاه تغذیه می کند .در اثر این تغذیه لکه های سفیدی که بعدا قهوه ای رنگ می شوند در روی نبات حاصل شده و برگها شروع به ریختن می نمایند.بعضی از این حشرات در پشت برگها جمع می شوند. این آفت از نظر کیفیت و کمیت به محصول لطمات زیادی وارد می سازد. حشره مورد بحث در زمستان گاهی به صورت حشره کامل و گاهی به صورت پوره در خاک و در علفهای هرزه به سر برده و در هنگام فروردین یا اردیبهشت به گیاه حمله می کند.

مبارزه شیمیایی آن بدین ترتیب است که به نسبت 5/1 لیتر مالاتیون 57 درصد را با 1000 لیتر آب مخلوط نموده و مزرعه را سمپاشی نمایند.

مبارزه مکانیکی یا زراعی آن این است که اولا علفهای هرزه و مانده گیاهان را جمع آوری و از بین ببرند.ثانیا در زمستان با دادن یخ آب آن را نابود سازند.

بیماری فوزاریوم که یک بیماری قارچی است رنگ برگهای گوجه فرنگی را به رنگ آجری متمایل به قهوه ای در آورده پس از چند روز برگها خشک شده میریزند .پیشگیری آن بهاین ترتیب است که سعی کنند آبیاری این نبات را در هنگام صبح یا عصر انجام دهند، شمنا آب را طوری در جویها جاری سازند که داغ آب کمی پایین تر از طوقه نبات باشد و بالاخره رعایت تناوب زراعی را در کشت این نبات بنمایند.

مطلب قابل توجه برای مبارزه با آفات کلیه سبزیجات که شرح داده خواد شد این است چنانچه چندین نوع آفت در آن واحد به گیاه حمله نمودند در این صورت باید برای تشخیص انواع آفت و کسب دستور لازم برای سمپاشی نمونه ای از شاخ و برگ گیاه را به اداره کشاورزی محل ارائه نمائیم .چنانچه این دسترسی مقدور نباشد از سم د . د باپ به نسبت 40 گرم در 20 لیتر آب مزرعه را سمپاشی می نمائیم.

ارقام گوجه فرنگی مشروحه زیر که وسیله مؤسسه اصلاح و تهیه نهال و بذر توصیه شده بدین توصیه شده بدین شرح اند:گوجه فرنگی ردکلاد (red cloud) دارای بوته های متوسط و محصول قرمز بوده و برای نواحی گرم مناسب کاشت است.

رقم وسترن رد( western red) دارای بوته های بلند و دارای محصول زیاد و میوه آن بزرگ و قرمز و جهت مناطق سردسیری و معتدل مناسب است.

واریته ردتاپ (red tap) دارای بوته های بلند ، میوه درشت کروی شکل و محصول فراوان است.

گوجه فرنگی اوربانا(urbana)  دارای محصول فراوان ، خوش رنگ و خوشمزه میوه آن کروی شکل و جنس آن مرغوب می باشد.

رقم پا کوتاه آلمانی (kronbush) دارای بوته کوتاه میوه آن گرد و کوچک و جهت مناطق معتدل مناسب می باشد و بالاخره امپریال نیز یکی از ارقام توصیه شده است.

میزان و فاصله دو آبیاری این نبات و سایر سبزیجاتی که شرح آن بیان خواهد شد بسته به جنس زمین ،نوع محصول و گرمی هوا فرق می کند در هر حال چون اکثر سبزیجات دارای ریشه های سطحی هستند بنابراین غفلت در امر آبیاری موجب پژمردگی و نقصان محصول خواهد شد و آب زیاد نیز به آن زیان خواهد رساند.

اثرات مصرف بهينه کود در افزايش عملکرد گوجه فرنگي

اثرات مصرف بهينه کود در افزايش عملکرد گوجه فرنگي

گوجه فرنگی (Lycopersium esculantium) یکی از سیزیهای مهم است که به لحاظ داشتن ویتامین A , C و مواد غذایی نقش مهمی در سلامتی جامعه ایفا می نماید .

گوجه فرنگی (Lycopersium  esculantium) یکی از سیزیهای مهم است که به لحاظ داشتن ویتامین A , C  و مواد غذایی نقش مهمی در سلامتی جامعه ایفا می نماید . گوجه فرنگی در شرایط اقلیمی بسیار متفاوت از بوشهر گرفته تا مرند آذربایجان شرقی و در تمام استانهای کشور در سطح وسیعی کشت می شود . این سیزی مهم در مناطق جنوبی کشور نظیر استانهای هرمزگان و بوشهر که دارای هوای گرم هستند در زمستان در هوای آزاد محصول (نوبری) داده و در اواخر اردیبهشت ماه باردهی آن به اتمام می رسد .

این در حالی است که در استانهای سردسیر در همین مواقع نشاء های گوجه فرنگی از خزانه به مزارع انتقال داده شده و در طول تابستان محصول می دهد. در اکثر استانهای کشور با وجود اقلیم متفاوت , کشت مزرعه و پلاستیکی و گلخانه ای آن مرسوم است . میزان برداشت عناصر غذایی گوجه فرنگی با 90 تن عملکرد بیش از 260 کیلوگرم ازت (N ) , 100 کیلوگرم (P2O5) , 520کیلوگرم پتاسیم (K2O) , 40 کیلوگرم منیزیم , 60 کیلوگرم گوگرد و رقمی بیش از 100 کیلوگرم در هکتار کلسیم می باشد . ولی مقدار برداشت عناصر ریز معدنی درمقایسه با عناصر پر مصرف بسیار کم و ناچیز است .

مثلا برای برداشت 48 تن در هکتار گوجه فرنگی فقط 608 گرم مس (Cu) , 535 گرم آهن (Fe) ,  95 گرم منیزیم (Mn) ,60 گرم روی(Zn) و 28 گرم بر (B) برداشت میگردد که در مقایسه با مقادیر عناصر پرمصرف بسیار ناچیز ولی مهم می باشند (1998 . Fertilizer Development center National) 

افزایش محصول , بهبود کیفیت و مقاومت در مقابل برخی از بیماریها در این محصول مستلزم مصرف متعادل کودهای شمیایی و افزایش مواد آلی چه در خزانه و چه در مزارع گوجه فرنگی است .

نقش عناصر در عملکرد و کیفیت گوجه فرنگی

 

1-      ازت

تاثیر ازت بر رشد سبزینه ای و محصول گوجه فرنگی از عناصر دیگر بیشتر است . ازت تشکیل گل و میوه را افزایش داده و بلوغ را به تاخیر می اندازد. کمبود ازت در گیاه سبب کاهش جیبرلین , اکسین و افزایش ممانعت کننده های رشد () می شود . ریزش تعدادزیادی از گلها در درجه حرارت های زیاد نیز به علت کمبود ازت در گیاه گوجه فرنگی است . این گیاه برای تولید بیش از 100تن محصول در هکتار به جذب ازت بیشتری در هر روز نیاز دارد . اندازه , رنگ , مزه و درصد مواد جامد در میوه در اثرمصرف زیاد ازت کاهش و اسیدیته قابل سنجش افزایش می یابد . به طور کلی ازت زیاد سبب بروز کاهش مقاومت گیاه نسبت به بیماریها می شود . ظهور مرگ انتهایی میوه (Blossom end  rot) با افزایش میزان ازت به خصوص در فرم آمونیومی افزایش پیدا می کند در صورتی که شدت پوسیدگی ریشه (Botrytis cinera) با درمان کمبود ازت در گیاه کاهش پیدا می کند . گوجه فرنگی فرم ازت نیتراته را به فرم آمونیومی آن ترجیح می دهد . ضمنا نیترات راندومان مصرف آب (  W.U.E) را بهبود بخشیده و غلضت اسید آمینه آزاد را کاهش می دهد.

2-      فسفر

وجود فسفر کافی در محیط ریشه سبب توسعه سریع و استفاده بهتر گیاه از آب و دیگر مواد غذایی ضروری گیاه می شود . فسفر (به همراه استفاده ازت و پتاسیم ) رنگ پوست و گوشت میوه , میزان ویتامین C و سفتی میوه را بهبود و بلوغ را تسریع می بخشد . بدیهی است بر مبنای مقدار فسفر برداشتی توسط گوجه فرنگی و آزمون خاک (حد بحرانی حداکثر 15 میلی گرم در کیلوگرم بر مبنای روش اولسون) بایستی نسبت به مصرف کودهای فسفاته اقدام نمود که متاسفانه تاکنون چنین نبوده است .

3-      پتاسیم

علائم کمبود پتاسیم در گوجه فرنگی با تیره تر شدن رنگ گیاه و گوتاه شدن بین گرهها ظاهر می شود . نکروزه شدن حاشیه برگها نیز نشانه شدت کمبود پتاسیم در این گیاه است . افزایش میزان پتاسیم ور محلول غذایی با کاهش خسارت ناشی از بیماری Alternaria همراه است . به نظر می رسد پتاسیم تاثیر مثبتی نیز بر روی قارچ برگی (Clodosprium fulvum ), پوسیدگی ساقه (Diplodialyocopersici ) و پوسیدگی ریشه (Botrytis cinere ) دارد .

گرچه تاثیر پتاسیم بر میزان محصول به اندازه ازت چشمگیر نیست اما با این حال اثر پتاسیم بر افزایش بر افزایش اندازه میوه را نمی توان نادیده گرفت . یکی از دلایل اختلال در رسیدن میوه , تغذیه  ناکافی پتاسیم در گوجه فرنگی است .

 کمبود پتاسیم سبب قهوه ای شدن آوندها , سفیدی دیواره , خاکستری شدن دیواره و سبزی میوه می شود . میزان پتاسیم در دمبرگ , همبستگی زیادی با توسعه بافت سفید در میوه دارد . بدشکلی و غیر یکنواختی رنگ میوه با افزایش مصرف پتاسیم کاهش می یابد . پتاسیم نقش مهمی نیز در رنگ میوه در صنایع تبدیلی دارد . مصرف پتاسیم سبب افزایش کارتنوئید , لیکوپن و کاهش کلروفیل شده و تاثیر زیادی در متابولیسم اسید های میوه (عمدتا اسید سیتریک و اسشید مالیک) دارد . در مجموع کل مواد جامد, قند ها , اسید ها , کاروتن, لیکوپن , و خاصیت انباری در میوه های گوجه فرنگی که از تغذیه پتاسیم بهره مند بوده باشد بیشتر است . ریزش میوه قبل از بلوغ نیز در گیاهانی که دارای غلظت پتاسیم کمی هستند بیشتر است .

نظر بر اینکه مقدار پتاسیم مورد نیاز گوجه فرنگی در مقایسه با سایر عناصر غذایی باید حداکثر باشد , بنابراین مقدار کود پتاسیمی مورد نیاز چه از منبع سولفات (قبل از کاشت)و چه از منبع کلرورپتاسیم (سرک) بستگی به عملکرد , رقم , درصد رس , نوع رس, کلسیم و منیزیم , ظرفیت تبادل کاتیونی , مقدار پتاسیم قابل استفاده و درجه نسبی تخلیه پتاسیم خاکهای مربوطه دارد . در مناطق شور مصرف کلرورپتاسیم به صورت سرک در مقایسه با شاهد عملکرد را افزایش داده ولی قابل مقایسه با سولفات پتاسیم نبوده ولی در خاکهاو آبهای غیر شور مصرف چند دفعه ای کلرورپتاسیم همزمان با رشد و زمان گلدهی (حداقل چهار بار) بیشترین تولید را چه در ایران و چه در پاکستان عاید نموده است .

پتاسیم علاوه بر افزایش تولید و بهبود کیفیت (بازار پسندی) , سبب افزایش مقاومت گیاهان منجمله گوجه فرنگی در برابر شوری , کم آبی , انواع تنشها و آفات و بیماریها نیز گشته و بازیافت آب و کود را نی افزایش می دهد .

در جدول زیراثر مقادیر مختلف پتاسیم در افزایش عملکرد و کاهش تجمع نماتدها در ریشه های گوجه فرنگی نشان داده شده است .

اثرات پتاسیم در عملکرد  تراکم نماتد ها

تیمار کودی	عملکرد (تن در هکتار)	تراکم نماتدها در ریشه
شاهد	73	20/3
K1	78	20/3
K2	88	97/1
K3	81	15/2
K4	80	20/3

در تمامی آزمایش ها با مصرف زیادی پتاسیم به دلیل ایجاد رابطه آنتاگونیستی عمدتا با کلسیم و منیزیم عملکرد کاهش یافته است .

4-کلسیم و منیزیم

بسیاری از اختلالات فیزیولوژیکی در رسیدن میوه , به علت کافی نبودن کلسیم (به خصوص با مصرف ازت آمونیاکی)می باشد . تعدادی از محققین مرگ انتهای میوه (Blossom end  rot) را به دلیل کمی کلسیم و زیادی آب , ازت و منیزیم در خاک ذکر کرده اند . ترک خوردن میوه گوجه فرنگی که در مزارع گوجه فرنگی بسیار شایع است یکی دیگر از اختلالات فیزیولوژیکی است که دلیل آن کمبود کلسیم می باشد . افزایش نسبت Na:Ca  نیز سبب شیوع بیشتر پژمردگی فوزاریومی(Fusarium oxysporinmy) می شود .

کمبود منیزیم نیز با مصرف زیاد پتاسیم و فرم آمونیومی ازت پدید می آید که با مصرف خاکی 100 کیلوگرم سولفات منیزیم و یا محلول پاشی سولفات منیزیم به میزان 5/1 درصد (حداقل دوبار) کمبود را سریعا درمان می نماید . درجداول زیر جذب عناصر غذایی و متواسط غلظت این عناصر در بافتهای مختلف گوجه فرنگی نشان داده شده است

جذب عناصر غذایی به ازاء هر تن محصول گوجه فرنگی( کیلوگرم )

	ازت (N)	فسفر (P)	پتاسیم (K)	منیزیم (Mg)	کلسیم (Ca)
دامنه جذب	4/3- 1/2	45/0- 28/0	4/4- 11/3	54/0- 26/0	99/2- 8/1
متوسط جذب	9/3	4/0	0/4	45/0	35/2

 

 

متوسط غلظت عناصر غذایی در اندامهای مختلف گوجه فرنگی بالغ ( گرم در گیاهان ) 



منبع: مهندسی کشاورزی - باغبانی

پیش رس کردن سبزیجات یا کشت گلخانه ای -

  سبزی یکی از مواد غذایی مهمی است که مصرف آن برای تغذیه سالم و بهداشت بدن ضروری است. با توجه به اینکه سبزیکاری معمولی در مزرعه و یا با انبار کردن و کنسرو نمودن سبزیها نمی‌توان نیازهای جامعه را در مواقع معینی از سال یعنی در زمستان و بهار برطرف نمود و اغلب در زمستان و بهار کمبودی از نظر تولید و عرضه سبزی تازه بوجود می‌آید لازم است با استفاده از امکاناتی که تکنولوژی امروز در اختیار ما قرار داده اقدام به پیش رس کردن و تولید سبزی خارج از فصل نمود. روشهای پیش رس کردن سبزیها پیش رس کردن سبزی در گلخانه و شاسی مطمئن‌ترین وسیله برای پیش رس کردن و حتی تولید دائمی سبزی استفاده از گلخانه است. گلخانه محیطی قابل کنترل بوده و می‌توان درتمام سال و در هر نوع آب و هوایی تولید سبزی را ادامه داد. مشکل استفاده از گلخانه یکی هزینه سنگین ساختمان آن است و دیگر اینکه تولید سبزی در گلخانه احتیاج به تخصص دارد تا بتوان از آن استفاده اقتصادی کرد. پیش رس کردن سبزی با پوشش‌های پلاستیکی یکی از روشهای ساده و ارزان پیشرس کردن سبزی استفاده از پوشش‌های پلاستیکی می‌باشد. پوشاندن و محافظت گیاه پس از کاشت و یا نشاء با پوشش‌های پلاستیکی نه تنها باعث رشد و نمو سریعتر گیاه می‌شود بلکه مقدار و کیفیت محصول سبزی نیز افزایش می‌یابد. نایلونهایی که برای پوشش بکار می‌روند شامل دو نوع PE (پلی اتیلن) و PVC (پلی وینیل کلرید) می‌باشد که نوع PE مناسبتر بوده و بیشتر برای پوشش بکار می‌رود و دارای دوام خوبی است بطوری که 3-1 سال می‌توان آن را مورد استفاده قرار داد. نایلون PE می‌تواند 80 درصد نور را از خود عبور دهد و ضمنا غیر قابل نفوذ به آب و مقاوم به گرما و سرما است. نایلون PVC قابل چسباندن و جوش دادن بوده و غیرقابل نفوذ به آب و گاز است و مقاوم به درجه حرارت از 20- تا 50 + درجه سانتیگراد می‌باشد. طرز استفاده از نایلون و روشهای معمول پیش رس کردن سبزی با پوشش‌های پلاستیکی به شرح زیر می‌باشد: پوشش‌های سطحی برای این منظور از نایلون PE بطول 12 متر استفاده می‌شود. پس از کاشت بذر و یا نشاءکاری نایلون را توسط دست و یا ماشین‌هایی که به همین منظور ساخته شده‌اند روی سطح کشت شده پهن کرده و اطراف آن را جهت استحکام با خاک می‌پوشانند. در صورت نیاز به تهویه نایلون را به فواصل معینی سوراخ می‌کنند. بدین ترتیب خاک زیر پوشش زودتر گرم شده و باعث می‌شود که بذرها زودتر سبز شده و رشد نمایند. تونل‌های پلاستیکی توسط تونل‌های پلاستیکی می‌توان سبزیها را 5-2 هفته پیش رس کرده و کیفیت آنها را نیز افزایش داد. ساده‌ترین تونل‌ها ، تونل بسیار کوتاه یا مینی‌تونل می‌باشد که ارتفاع آن در حدود 50 سانتیمتر بوده و برای پوشش آن از نایلون PE استفاده می‌شود. برپا کردن مینی‌تونل به این صورت است که به فاصله 6-3 متر درطول تونل پایه‌های چوبی کوتاه قرار داده و توسط یک رشته سیم کلفت آنها را بهم متصل می‌کنند. برای نگهداری پوشش به فاصله هر 3 متر یک مفتول آهنی را به شکل کمان در خاک فرو برده و روی این اسکلت ساخته شده نایلون کشیده می‌شود. برای استحکام بیشتر تونل را در جهت باد می‌سازند. علاوه بر مینی‌تونل از تونل‌های پلاستیکی کوتاه تا ارتفاع یک متر و تونل‌های بلند تا ارتفاع 2 متر برای پیش رس کردن سبزی استفاده می‌کنند. برای برپا کردن تونل بفاصله هر 3 متر 2 عدد مفتول آهنی یکی در زیر و دیگری در روی پوشش نایلون در زمین فرو می‌برند و پوشش نایلونی در بین این دو کمان آهنی کشیده و محکم قرار می‌گیرد و در انتهای تونل نیز بسته می‌شود. سبزیهایی که می‌توان پیش رس کرد؟ در برنامه پیشرس کردن باید نیازهای بازار را مورد توجه قرار داد و سبزیهایی را پیشرس نمود که بعنوان سبزی تازه و خارج از فصل مورد تقاضا می‌باشند. گوجه فرنگی ، خیار ، کاهو ، لوبیاسبز ، فلفل دلمه‌ای ، تربچه ، کرفس و مارچوبه سبزیهایی هستند که بعنوان سبزیهای تازه و نوبرانه اهمیت زیادی دارند. برداشتن پوشش برداشتن پوشش‌های نایلونی باید به تدریج و با احتیاط انجام گیرد یعنی گیاهان زیر پوشش را باید تدریجا به هوای بیرون عادت داد و این کار در شرایط ابری بودن هوا و درجه حرارت متوسط بخوبی امکان‌پذیر است.

خودتان در منزل، جوانه تهيه کنيد

ادامه نوشته

خودتان در منزل، جوانه تهيه کنيد

ادامه نوشته