باغبان  باشی

 مقدمه

اگرچه در ابتدا استفادة بشر از گياهان فقط جهت تغذيه بود، ليكن پس از گذشت ساليان زياد به اهميت جنبه هاي ديگر مصرف گياهان نظير مصارف صنعتي، داروئي پي برد. با ماشيني شدن زندگي و بويژه آپارتمان نشيني، بشر روز به روز از طبيعت دور شد و دور خود حصاري از گچ و آجر و سيمان ديد ،و هر روز شاهد افتادن درختان كهنسال  و بر افراشته شدن برج هاي بلند به جاي آنها بود. به ناچار به فكر افتاد و با احداث پاركها و فضاي سبز شهري سعي كرد خود را به طبيعت نزديكتر كند. ولي دلتنگي بشر  به طبيعت باعث شد گياهان را به داخل ساختمان  و خانه و محل زندگي خود بياورد. و اين منجر به ايجاد شاخه اي جديد از علم تحت عنوان پرورش و نگهداري گياهان آپارتماني در علوم طبيعي شد مجموعه حاضر با هدف آشنايي خانواده هاي عزيز با نحوه پرورش و نگهداري تعدادي از گلهاي آپارتماني رايج در شهر سبزوار تهيه شده است كه به مناسبت گراميداشت روز گل و گياه در اختيار عزيزان قرار مي گيرد اميد است مورد استفاده علاقه مندان به گل و گياه قرار گيرد.

سئوال اساسي

قبل از ورو د به مبحث اصلي شايد اين سئوال در ذهن هر شهروند بوجود بيايد كه چرا در منزل خود گل نگهداري مي كنيم؟ آيا لزوم نگهداري گل و گياه در منزل براي شما شهروند عزيز روشن مي باشد؟ آيا ارزش گياهان آپارتماني به اندازه اي هست كه هزينه و زحمت نگهداري آنها را تقبل نمائيد؟

تحقيقات دانشمندان نشان مي دهد كه ميزان خستگي ناشي از كار زياد در محيطي كه گلهاي طبيعي وجود دارد به مراتب كمتر از محيط هاي عاري از گل مي باشد.

نتايج و پژوهش پژوهشگران نشان مي دهد افرادي كه در محيط اطرافشان محل كار، منزل، گل و گياه وجود دارد، دوتا چهار برابر بيش از ديگران آرام، مهربان، شاد و با گذشت بوده ومي توانند اين حس را با رفتار مثبت خود به ديگران منتقل نمايند.

لذا توصيه مي شود در طراحي داخل محل كار و ساختمان محلي براي قرار دادن گل و گياه تعبيه شود تا همواره در معرض ديد قرار گيرد تا ساكنان محل از اين همه مزايا محروم نباشند.

پس بياييد با هديه يك شاخه گل يا گلدان گل لبخند را بر لبان عزيزانمان جاري نمائيم و اين وسيله و اسباب آشتي را هرگز از زندگي خود دور نسازيم .

توصيه به خريداران گل:

از آنجائي كه عرضه انبوه و فراوان گل معمولا در اسفند ماه و درآستانه سال نو انجام مي‌شود و اكثر شهروندان گلهاي خود را از گل فروشيهاي سيّار تهيه مي كنند، رعايت نكات زير مي تواند موفقيت شما را در نگهداري و پرورش گل بيشتر نمايد:

1-  قبل از خريد، امكانات منزل خود را مّد نظر قرار دهيد كه آيا شرايط منزل شما مناسب پرورش گل مي باشد ؟ آيا نور و حرارت و رطوبت مورد نياز گياه جديد را مي توانيد فراهم كنيد؟

2-  شرايط منزل خود را براي گل فروش توضيح دهيد و چنانچه به او اطمينان واعتماد داريد ، جهت خريد به توصيه او عمل كنيد

3-  نام گل را از فروشنده بپرسيد و به خاطر بسپاريد تا در مراحل بعدي بتوانيد با مراجعه به منابع اطلاعات علمي بهتري كسب نمايئد .

4-  از آنجائي كه اكثر گلهاي عرضه شده در ايام عيد به تازگي به گلدان جديد منتقل شده‌اند وكم ريشه مي باشند، لذا از فروشنده بخواهيد كه به شما گلدان ريشه پر بدهد (يكي از راههاي شناسايي پربودن ريشه در داخل گلدان خارج شدن ريشه از سوراخ ته گلدان مي باشد)

5-  قبل از خريد گل برگها، ساقه ، گلها و خاك گلدان رابه دقت وارسي نماييد، چنانچه آثار خسارت بيماري يا آفت يا علف هرز مشاهده كرديد از خريد آن خودداري نماييد.

6-  پس از انتخاب و خريد گلدان ، از فروشنده بخواهيد كه تمام گل و گلدان را در دو لفافه كاغذي بپيچاند تا در زمان حمل و نقل، تغيير شرايط محيطي نظير حرارت و رطوبت به گياه شما خسارت نزند.

7-  از حمل گلدان با موتور، سه چرخه، وانت بدون‌ چادر وصندوق عقب خودرو خودداري نماييد چراكه وزش باد سرد در اسفند ماه باعث خسارت به گلدان و پژمردگي و ريزش برگها خواهد شد.

8-  با توجه به استرس هاي محيطي وارد شده به گل در زمان انتقال از گلخانه به محل مصرف و همچنين يكسان نبودن شرايط نگهداري در داخل گلخانه و منزل، پس از انتقال گلدان به منزل ضمن غبار پاشي سطح برگها به مّدت 24 ساعت با نايلون سفيد روي گلدان پوشيده شود تا از پژمردگي وريزش برگها جلوگيري شود

توصيه هاي عمومي براي داشتن گياهان سالم و شاداب

1-اكثر گياهان آپارتماني جهت رشد مطلوب نياز به رطوبت بالا دارند كه به منظور تامين رطوبت نياز به غبار پاشي با آبفشان دارند به همين منظور لازم است در فصل بهار وتابستان هفته اي دوبار غبارپاشي انجام شود.

2- جهت جلوگيري از يك طرفه شدن وكج شدن گلها لازم است گلدان را هر 15 روز يكبار 90 درجه بچرخانيد تا كّل اندام گياه از نور با شدت يكسان بهره مند گردد .

3- نور مستقيم آفتاب براي اكثر گلهاي آپارتماني مضر مي باشد . لذا توصيه مي شود از تابش مستقيم نور خورشيد به گياهان جلوگيري شود. به همين منظور چنانچه گلهاي خود را در پاسيون نگهداري مي نماييد با پاشيدن آب آهك بر روي شيشه ها در بهار و

تابستان از تابش مستقيم اشعه خورشيد برروي گلها جلوگيري نماييد و در پاييز و زمستان شيشه ها را تميز كنيد.

4- اكثر گلهاي رونده نظير فيلودندرون ها وپوتوس ها  نياز به قيم دارند، لذا ضمن استفاده از قيم اطراف آن را با خزه بپوشانيد و مرتب آن را خيس نگهداريد، تا ريشه هاي هوايي گلها به داخل خزه نفوذ كند تا ضمن استقرار از رطوبت موجود در خزه استفاده نمايد.

5- به منظور اطمينان از سالم بودن زهكش گلدان لازم است گاهي آب بيش از حدّ نياز گياه به گلدان داده شود كه اين آب بايستي حداكثر پس از 15 دقيقه در زير گلداني جمع شود ، در صورت عدم خروج ويا تاخير در آن بايست نسبت به تعويض گلدان و ترميم زهكش اقدام نمود تا آب اضافي باعث خفگي ريشه ها نشود.

6- با توجه به اينكه در داخل اغلب ساختمانها غبار بسيار نرمي وجود دارد كه بر روي شاخ و برگ گياهان مي نشيند و رنگ آنها را تيره وكدر مي سازد، لازم است گاهي اين غبار بوسيله يك آستري نرم ويا يك اسفنج مرطوب و با آب ولرم پاك شود. در خصوص پاك كردن برگهاي مخمل مانند ازبرس نرم يا يك قلم مو استفاده شود .

7- بدليل حجم كم خاك گلدانها تمام گياهان آپارتماني نياز به تغذيه برگي دارند به همين منظور در صورت بروز زردي ياكندي رشد، عدم تشكيل برگ جديد، سوختگي حاشيه برگها ودرصورتي كه ساير شرايط محيطي نظير نور و دما و رطوبت كنترل شده وتامين باشد حتما گياه دچار كمبود عناصر غذايي مي باشد، كه نياز به محلول پاشي با كودهاي ريز مغذي موجود در بازار دارد توصيه مي شود از كودهاي حاوي بٌر استفاده نشود.

8- بيشتر گياهان آپاراتماني بويژه آنهائي كه برگهاي زينتي دارند مي توانند تا يكسال وحداكثر 18 ماه در يك گلدان بمانند و پس از اين مدت لازم است گلدان تعويض شود كه منا سب ترين زمان براي تعويض گلدان فصل بهار مي باشد . زيرا در ماههاي فروردين و ارديبهشت است كه رويش مجدد گياه آغاز شده و سيستم ريشه دواني گياه بدون هيچ مشكلي ترميم مي يابد توصيه مي شود روز قبل از تعويض گلدان به آن آب كافي و كامل داده تا روز بعد خاك به راحتي از گلدان جدا شود.

9- چنانچه قصد مسافرت داريد گلدان ها  رابه صورت دايره اي در يك جا جمع كنيد زير گلدان ها سنگ يا آجر سفال و يا  پلاستيك فشرده قرار دهيد به گونه اي كه با آب داخل زير گلداني تماس نداشته باشه . آنگاه تمام زير گلدانها را پر از آب كنيد و آبياري را به روش فيتيله اي انجام دهيد. (تشت پر از آب را داخل دايره اي كه توسط گلدان ها ساخته شده برروي گلدان بزرگ خالي كه به صورت وارونه قرار دارد مي گذاريم به گونه اي كه سطح آن كمي بالاتر از ساير گلدانها و در تماس با آنها باشد. فتيله هاي پنبه اي يا پارچه پنبه اي به ضخامت مداد تهيه كنيد. و با آنها ارتباط بين سطح خاك گلدان و آب درون تشت بر قرار كنيد.)

*نخ پنبه اي را مي توان از خامه فروشي تهيه كرد

*به منظوراطمينان قبل ازمسافرت اين عمل را انجام دهيد تا ازنتيجه عمل مطمئن شويد .*

10- سمپاشي گلدان را در فضاي بيرون از اطاق و در محيط سايه انجام دهيد.

11- از غبار پاشي گلدانها در زير نور‌آفتاب خودداري نماييد.

12- به منظور ايجاد رطوبت پايدار براي گلهاي آپارتماني مي توان در زير گلداني سنگريزه ريخت به گونه اي كه  گلدان درتماس مداوم با آب نباشد و هميشه داخل سنگريزه پر از آب باشد.

13- هرگز گياهان آپارتماني را روي رادياتور ،‌شوفاژ وحتّي  نزديك آنها قرار ندهيد .

14- آبياري و غبار پاشي را هميشه با آب ولرم انجام دهيد زيرا آب سرد يا آب گرم باعث ايجاد استرس در گياه مي شود.