بيماري هاي مهم گياهان زراعي و باغي

1 – سياهك آشكار گندم و جو از بيماريهاي مهم گندم و جو در اكثر نقاط كشور است ولي اهميت بيماري در استان هاي مازندران، گرگان، خوزستان، دشت مغان و استان اردبيل از بقيه نقاط بيشتر است. عامل اين بيماري نوعي قارچ است كه منجر به سياه شدن خوشه گندم مي شود. بيماري فوق با بذر منتقل مي شود.  



  2 – بيماري بلاست برنج :

عامل اين بيماري قارچي به نام piricularia oryzae است. اين بيماري به برگ ها، ساقه، خوشه و دانه هاي شلتوك صدمه مي زند و علائم آن وجود لكه هاي كوچك (حدود 3-1 سانتي متر) مايل به رنگ آبي در روي برگ ها مي باشد. در اثر بيماري بوته ها ضعيف شده خم مي شوند و ميزان محصول به طور محسوسي كاهش مي يابد. شديدترين مرحله خسارت بيماري، موقعي است كه عامل بيماري به دم خوشه حمله كند، در اين حالت، رنگ دانه ها معمولاً سبز يا قهوه اي است



 



  راه هاي پيشگيري از توسعه بيماري :

- از بذر سالم و مقاوم در برابر بلاست براي كشت استفاده شود.
- كاه و مكش سال قبل، از مزرعه دور و به وسيله آتش سوزانده شود
- براي آبياري، از آبهاي غيرسرد استفاده نشود
- بذرها قبل از كاشت ضدعفوني شوند
در صورت مشاهده علايم اوليه بيماري، مبارزه شيميايي ( سمپاشي با سموم مناسب) توصيه مي شود.  



  3 – بيماري سرطان ساقه و ريشه مو :

عامل اين بيماري نوعي باكتري است كه بيش از 150 گونه از گياهان مخصوصاً در خزانه و نهالستان ها را مورد حمله قرار مي دهند. حشرات – باد و آب (با انتقال برگ هاي آلوده) باعث انتشار بيماري مي شوند.  



  4 – بيماري لكه آجري برگ يونجه :

عامل اين بيماري نوعي قارچ است. نشانه اين بيماري ظهور لكه هاي آجري رنگ با حاشيه قهوه اي بر روي برگ هاي يونجه مي باشد.
انتخاب بذر و گونه هاي مقاوم نسبت به بيماري در هنگام كاشت نيز، در پيشگيري، اهميت فراوان دارد.  



  سم و سمپاشي

سم نباتي، تركيبي شيميايي ست كه به تنهايي يا همراه با ساير مواد براي از بين بردن عامل بيماري زا، آفات و علف هاي هرز، مورد استفاده قرار مي گيرد.  



  طبقه بندي سموم :
الف – طبقه بندي سموم بر اساس شكل مصرف
1 – سموم گردي :

اين سموم حالت پودري دارند. اين سموم ممكن است به صورت پودر (گوگرد) يا به صورت معلق در آب ( مانند اوزال ) يا به صورت محلول در آب (مانند ديپتركس) مصرف شوند.  



  2 – سموم محلول :

اين سموم به صورت مايع غليظ هستند و مي توانند به شكل (محلول در آب مانند ديمكرون يا معلق در آب مانند كوزان يا امولسيون در حلال هاي روغني ) مصرف شوند.  



  3 – سموم تصعيدي :

سمومي هستند كه در مجاورت هوا به حالت گاز در مي آيند. اين سموم به صورت قرص (فستوكسين) ، فشنگ (ليندين)، ضمير( آنتي تارلو) و يا مايع تحت فشار داخل كپسول (متيل بروميد) در بازار موجود هستند.  



  4 – سموم دانه اي (گرانول) :

سمومي به صورت دانه هاي با قطر 1 ميلي متر هستند كه در سطح دانه ها ماده اي شبيه رس چسبيده است و وقتي در جاي مرطوب قرار مي گيرد، آب را جذب كرده و متورم مي شود و پس از چند ساعت تركيده ماده سمي را به اطراف پخش مي كند مانند گرانول و يا زنيون.  



  5- طعمه مسموم:

از اختلاط مواد غذايي با سموم مختلف، اين نوع سموم تهيه مي شوند. مثلاً براي مبارزه با موش، از خمير زايو و يا طعمه تهيه شده از فسفر دوزنگ استفاده مي شود.  



  ب – طبقه بندي سموم براساس طرز تأثير

1 – سموم تماسي بر اثر تماس با سطح خارجي بدن حشرات، آنها را مسموم كرده از بين مي برد مانند سموم كلره و فسفره
2 – سموم گوارشي از راه دستگاه گوارش وارد بدن حشرات شده آن ها را از بين مي برد.
3 – سموم تنفسي سمومي هستند كه در مجاورت هوا به صورت گاز در مي آيند و از راه دستگاه تنفس وارد بدن آفات مي شوند، مانند گاز فسفيد آلومينيوم  



  ج : طبقه بندي بر اساس نوع آفات و عوامل بيماري زا :

مانند حشره كش ها، كنه كش ها، قارچ كش ها و علف هرز كش ها و ...  



  د – طبقه بندي سموم بر اساس ميزان نفوذ در گياه

1 – سموم سطحي تنها در سطح گياه پخش شده و در بافت هاي آن نفوذ نمي كند ( مانند مالاتيون)
2 – سموم نفوذي در بافت هاي گياه نفوذ مي كنند ولي وارد آوندها نمي شوند ( مانند ديازنيون)
3 – سموم سيستميك پس از پاشيده شدن وارد شيره نباتي شده، به ساير قسمت هاي گياهي مي رود. (مانند ساسيتيوكس)