کشت و کار سیر


 






لاله Liliaceae

تیره :

Allium sativum L.

نام لاتین:

Garlic – poor mans treacle

نام انگلیسی:   

سیر

نام فارسی :

ثوم

نام عربی :

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

شرح گیاه

گیاهی علفی و دارای ساقه ای به ارتفاع 20 تا 40 سانتی متر و حتی بیشتر است. بولب آن که قسمت متورم و زیرزمینی گیاه را تشکیل می دهد، مرکب از 5 تا 10 قطعه متورم، محصور در غشاهای نازک و ظریف، به رنگ خاکستری مایل به سفید است. برگهائی باریک و گلهائی به رنگ سفید چرک، منقوش به لکه های کوچک و قرمز رنگ دارد. از مشخصات برگهای آن این است که اولاً وضع آیخته از ناحیه غلاف دارند و ثانیاً پهنک برگهای آن طویل و منتهی به غلاف درازی است که قسمت زیادی از ساقه را فرا می گیرد و به علاوه غلاف برگهای آن یکدیگر را می پوشانند. مجموعه گلهای گیاه نیز همراه با برجستگیهای کوچک در رأس دمگل درازی به تعداد کم یا ظاهر گل آذین چتر مانند ظاهر می شود. براکته متورم و منتهی به رأس باریک و درازی نیز، مجموعه گلها را فرا می گیرد که نازک و غشائی است. حالات غیر طبیعی مختلفی در این گیاه وجود دارد که یکی از آنها بولب مرکب از 3 برجستگی متورم است. واریته های سیر به دو دسته تقسیم می شود که دسته اول دارای سه واریته بنام های زیر می باشد : الف) A. sativum var. sativum (به سیر طوقه باریک و بدون ساقه گل دهنده ارقام Rocambole و Continental از این واریته می باشند) ب) A. sativum var ophioscorodn (سیر طوقه کلفت ساقه گل دهنده کشیده و خمیده ) ج) A. sativum var.Scordoprasum (با ساقه گل دهنده ایستاده) دسته دوم دارای واریته های زیر می باشد. د) A. Sativum var sagitatum Kuz ( با ساقه گل دهنده) ه) A. Sativum var vulgarae Kuz ( بدون ساقه گل دهنده)




نیاز اکولوژیکی

سیر در خاکهای حاصلخیز و زهکشی شده به خوبی رشد می کند. سیر را باید در خاک قوی و رغنی از مواد آلی کاشت. این گیاه را می توان در انواع خاک از لمونی سنگین تا شنی سبک نیز کشت کرد ولی بر روی خاک لوم شنی سست که از مواد آلی غنی باشد بهترین رشد را دارد. pH خاک بین 8/6 تا 2/7 ایده آل است کاشت سیر باید در آب و هوای معتدل نیمه گرمسیری و نیمه سردسیری و نیز روزهای کوتاه و دمای پائین در پائیز و یا اوایل زمستان انجام گیرد تا گیاه بتواند رویشی خوبی داشته باشد.

 





آماده سازی خاک

برای تهیه بستر کشت باید ابتدا زمین را متناسب با نوع آن با استفاده از شخم، دیسک و ماله کاملاً نرم و مسطح کرد و در مناطق خشک نسبت به نوع آبیاری که پشته بندی یا کرت بندی است آنرا آماده نمود (البته در شمال ایران کاشت به صورت دیم است) در زمین های شنی و سست عرض جوی و پشته ها را مساوی و در حدود 20 تا 25 سانتی متر انتخاب می کنند. چنانچه زمین لوم یا لوم سنگین باشد پشته را عریض تر انتخاب کرده طوری که بتوان روی پشته دو یا سه ردیف سیر کاری کرد. 3 تا 4 ماه قبل از کاشت کود حیوانی را با خاک مخلوط می کنند اگر کود پوسیده باشد می توان آنرا در هنگام کاشت نیز با خاک مخلوط نمود. کودهای شیمیایی را معمولاً قبل از کاشت به زمین می دهند. مقدار کود فسفر بین 200 تا 400 کیلوگرم در هکتار است کود ازته را می توان به صورت کود سرک در هنگام رشد گیاه به آن داد.

تاریخ و فواصل کاشت

فاصله خطوط کاشت بین 25 تا 75 سانتی متر، فاصله بوته ها روی خطوط حدود 12 سانتی متر عمق کاشت در اراضی سبک تا 5 سانتی متر است عمق کاشت در اراضی نسبتاً سفت و رسی از 5/2 تا 3 سانتی متر تجاوز نمی کند.






کاشت

سیر از معدود گیاهانی می باشد که فقط از طریق غیر جنسی زیاد می شود. سیرچه ها را نباید قبل از کاشت جدا کرد. در غیر اینصورت کاهش عملکرد را در پی خواهد داشت . کشت سیر معمولاً در سطوح کوچک و اغلب به صورت کرتی انجام می گیرد. برای این کار در پائیز زمین را شخم سطحی زده و کود دامی پوسیده را با خاک مخلوط می کنند سپس زمین را به ابعاد مختلف کرت بندی کرده و به صورت جوی و پشته در می آورند. عمق جویها که به عنوان زهکشی طبیعی عمل می کند حدود 30 سانتی متر است در زمین های سنگین معمولاً سیرچه ها را تنها با فشار کمی در داخل خاک بطور سطحی می کارند.مقدار بذر را با توجه به ضایعات کاشت حدود 300 تا 400 کیلو گرم در هکتار در نظر میگیرند.

داشت

دفع علفهای هرز و سله شکنی در طول دوره رویش گیاه بین 2 تا 3 بار انجام می گیرد از آنجائی که ریشه سیر سطحی است باید هنگام وجین و سله شکنی دقت فراوان نمود تا به ریشه ها صدمه ای وارد نیاید. از آفات سیر می توان مگس سیر (Hylermia antiqua) را نام برد که علاوه بر این گیاه به کیله گیاهان خانواده Liliaceae (مانند پیاز، تره، تره فرنگی و ...) نیز خسارت وارد می کند. لارو این مگس در مزارع سیر و پیاز زندگی کرده و از ساقه ، برگ بویژه سیرچه ها تغذیه می کند. زمستان گذرائی این مگس در درون خاک است و در آنجا به صورت شفیره زمستان را گذرانده و پس از مساعد شدن هوا پرواز می کند. این مگس بر روی گیاه سیر تخم گذرانی کرده و سپس با ایجاد دالانهایی خود را به مرکز سیر می رساند و از داخل آن تغذیه می کند. بر اثر حمله این آفت رنگ برگ از حالت سبزی به زردی تغییر می کند. برای مبارزه با آن معمولاً بوته های آلوده را جمع آوری کرده و آنها را می سوزانند رعایت تناوب زراعی در دفع این آفت بسیار موثر است از آفات دیگر زنگ سیر میباشد که مولد آن قارچی بنام Puccinia allii که فعالیت آن در ماههای گرم و مرطوب تابستان شدید بوده و اسپور آن زمستان را روی میزبان سپری می کنند. برای مبارزه با آن باید در صورت امکان از سیرچه هایی که قبلاً به این بیماری مبتلاً نشده اند برای کاشت استفاده نمود. یا اینکه در صورت گسترش بیماری با سموم قارچ کش مانب (Maneb) و یا زینب (Zineb) به فاصله هر سه هفته یکبار سمپاشی گردد.






برداشت

موقع برداشت سیر از اواخر بهار تا اوسط تابستان بنابه تاریخ کاشت تفاوت می کند. زرد شدن برگهای سیر نشانه رسیدن محصول است یعنی به محض اینکه برگها زرد شدند باید پیاز سیر را از خاک درآورده و اگر سطح کاشت وسیع باشد با تیغه هایی که مخصوصی که به وسیله تراکتور کشیده می شود و از زیر پیاز در عمق ده تا پانزده سانتی متری سطح خاک عبور می کند، خاک را نرم و سست کرده و یک نفر کارگر با سرعت پیازها را از خاک خارج کرده و کنار خط کاشت روی زمین می گذارد. و اگر سطح کاشت کوچک باشد و عمل برداشت محصول با بیل و یا وسایل مشابه آنها انجام می گیرد. پس از کندن پیازها آنها را برای مدت چند روز در مزرعه روی زمین در مقابل آفتاب قرار می دهند تا کاملاً خشک شود،سپس با چاقو قسمتهای هوایی و ریشه ها را از سیر جدا می کنند به منظور نگهداری سیر معمولاً قسمتهای انتهایی را بهم بافته و به صورت ریسه در می آورند و در ستون منازل آویزان میکنند.




دامنه انتشار

در غالب نواحی پرورش می یابد.


روش کشت درهم ، مزایا ، احتیاطات و مراقبتهای لازم


عبارت است از رویاندن دو محصول یا بیشتر به طور هم زمان در یک زمین. در این روش افزایش تعداد محصول با استفاده از هر دو بعد زمانی و مکانی است، در تمام دوران یا بخشی از رشد محصول، رقابت بین گیاهان وجود دارد و کشاورزان درهر زمان بیشتر از یک محصول را در یک زمین مراقبت ومدیریت می کنند.

این روش انواع مختلفی دارد.
اگر رویاندن دو محصول یا بیشتر به طور همزمان در یک زمین ولی به صورت مخلوط باشد و هیچ گونه ردیف مشخصی وجود نداشته باشد، مثل کشت مخلوط یونجه جو در پایـیز ، آن را روش کـشت مخـلوط می گویند ولی اگـر به صـورت ردیفی باشـد که به طـور معمول این ردیفها متناوبند، مثل کشت برنج وذرت، ذرت و سیب زمینی و یا ذرت ولوبیا چشم بلبلی آن را کشت درهم ردیفی می گویند. چنانچه این کشت در نوارهای باریکی با شد که به طور معمول نیز متناوبند آن را روش کشت درهم نواری می نامند

-در آمد اضافی
2- به حداقل رساندن خطرات احتمالی
3- بهبود شرایط تغذیه گیاه
4- مبارزه با علف های هرز
5- مدیریت بهتر نیروی کار موجود
6- حد اکثر استفاده از منابع موجود
7- کاهش خطرات احتمالی ناشی از افت قیمت محصول
8- شیوع کمتر بیماری
9- حفاظت خاک
10- استفاده فشرده ازکشاورزان
11- حفظ حاصلخیزی خاک
12- به حد اکثر رساندن سود.

1- انتخاب کشت در هم مشروط به داشتن آب وامـکانات آبیاری، کودهـای شیمیایی، وسـایل و تجـهیزات مبارزه با آفات و بیماری ها به مقدار کافی است.


2- گیاه همراه بایستی در شرایط معمولی به طور مستقل رشد کند و برای زراعت اصلی ایجاد مزاحمت ننماید.


3- ارقام مناسب ومقاوم به بیماری ها باید به کار گرفته شوند.


4- ضوابط و معیارهای حفظ نباتات باید رعایت شوند.


5- فنون کشاورزی مطلوب مثل کشت جوی و پشته ای ، آبیاری نشتی وغیره بایستی بر طبق نیاز گیاهان و دوران رویش در نظر گرفته شوند.


6- گیاه همراه نباید حالت تجاوزگری و تهاجمی دا شته باشد.


7- گیاه همراه بایستی سالم باشد، در غیر این صورت ممکن است زیان برساند.


گیاهان همراه که در کشت درهـم با ذرت دانه ای مناسب گزارش شده اند عبارتـند از: لوبیـا چشـم بلبلی، سویا، ماش سبز، سیب زمینی، بادام زمینی، کرچک آفتابگردان وانواع لوبیا. در زراعت ذرت علوفه ای معمولا از لوبیای چشم بلبلی و سویا برای کشت درهم استفاده می شود.

برنامه ریزی خشکسالی

برنامه ریزی خشکسالی

بعلت اینکه خشکسالی از مشخصه های عادی تمامی اقلیم ها می باشد, لازم است که برنامه ریزی مناسبی برای کاهش اثرات آنها صورت پذیرد. برنامه ریزی خشکسالی که در اینجا ارائه میشود برای اولین بار در سال 1990 ارائه گردید و حاصل تحقیقی است که در آمریکا با حمایت مالی بنیاد علوم انجام شد. از آن زمان این برنامه ریزی مورد تجدید نظر قرار گرفته و به دفعات به روز شده است.



برنامه ریزی خشکسالی که در اینجا ارائه میشود برای اولین بار در سال 1990 ارائه گردید و حاصل تحقیقی است که در آمریکا با حمایت مالی بنیاد علوم انجام شد



برنامه ریزی 10 مرحله ای برای خشکسالی

مرحله 1 : انتخاب گروه ضربت خشکسالی

مرحله 2 : بیان اهداف و کاربرد برنامه های خشکسالی

مرحله 3 : دعوت از تمامی سازمانها و افراد ذینفع و حل تضادها (منافع)

مرحله 4 : فهرست بندی منابع و شناسایی گروه های در معرض خطر

مرحله 5 : توسعه استخوان بندی سازمانی و آماده کردن برنامه خشکسالی

مرحله 6 : پیوند زدن علم و سیاست و پوشانیدن خلل سازمانی

مرحله 7 : برنامه پیشنهاد را در معرض عموم قراردادن و ارزیابی واکنشها

مرحله 8 : اجرای برنامه

مرحله 9 : ایجاد برنامه های آموزشی

مرحله 10 : ارزیابی پس از خشکسالی



خشکسالی از مشخصه عادی تمامی اقلیمها می باشد



گام اول: انتخاب گروه ضربت خشکسالی
برنامه ریزی خشکسالی با انتخاب یک گروه ضربت بوسیله دولت آغاز می شود. این گروه دو هدف را دنبال می کند. در مرحله اول, گروه توسعه و ایجاد برنامه را مدیریت نموده و گروه ها و سازمان های مختلف را در این راستا هماهنگ می کند.

در مرحله بعد پس از آنکه برنامه ایجاد گردید, در حین خشکسالی گروه علاوه بر ایجاد هماهنگی برای انجام اقدامات لازم و اجرای برنامه های کاهش اثرات و اقدامات واکنشی, توصیه های لازم را به دولت ارائه می کند.



اهداف گروه ضربت شامل ایجاد برنامه خشکسالی قبل از وقوع آن و ایجاد هماهنگی برای انجام اقدامات لازم در حین خشکسالی می باشد



به گروه ضربت, نظارت بر ایجاد سایت اینترنت که حاوی اطلاعات لازم در مورد برنامه خشکسالی و یک کپی از برنامه و اطلاعات به روز در مورد اقلیم و منابع آب باشد توصیه می شود.

گروه ضربت بایستی با توجه به چند رشته ای بودن ماهیت خشکسالی و اثرات شکل گیری از نمایندگان سازمانهای دولتی و دانشگاهها تشکیل شود. و همچنین گروههای طرفدار محیط زیست و نمایندگان گروه های کاری برآورد خطرپذیری بایستی در گروه حضور داشته باشند.



در صورتیکه خشکسالی در گذشته نزدیک یا دور بوقوع پیوسته باشد گروه ممکن است از آغاز کار, زیر ذره بین افکار عمومی باشد و یا این بدور از توجه مردم اقدامات خود را به انجام برساند. جدا از این مسئله, گروه بایستی از کارشناسان روابط عمومی برای ارتباط دو جانبه با مردم استفاده کند. در شرایط ایده آل, گروه بایستی به یک مقام رسمی اطلاع رسانی که با رسانه های محل آشنا باشد, دسترسی داشته باشد.


به گروه ضربت, نظارت بر ایجاد سایت اینترنت که حاوی اطلاعات لازم در مورد برنامه خشکسالی و یک کپی از برنامه و اطلاعات به روز در مورد اقلیم و منابع آب باشد توصیه می شود.

زراعت سير

زراعت سير

تدوين كننده: دكتر عبدالله ملا فيلابي – مهندس محمد حسيني – مهندس محمد رضا موشخيان

  

مقدمه

سير احتمالا اولين بار در آسيا مركزي نزديك مغولستان يا افغانستان كشت و سپس توسط مهاجرين اوليه به شرق اروپا و شرق آسيا منتقل شده است .درگذشته ايران يكي از صادر كنندگان سير به كشورهاي اروپايي بوده كه متاسفانه به علت بي توجهي به اين محصول امروز ساير كشورهاي جهان مانند چين ، كره ، اسپانيا ، مصر، تايلند ، آرژانتين و آمريكا با عملكرد و توليد بالاي اين محصول و ارائه به موقع به بازار جزء صادر كنندگان اصلي اين گياه در آمده اند .

سير از گياهان علفي است و دربين گياهان پيازي از لحاظ توليد جهاني پس از پياز خوراكي قرار دارد كه به آساني انبار مي شود و مصارف غذايي و دارويي دا رد .مردمان جنوب اروپا و آسيا در بيشتر غذا ها از سير استفاده مي كنند .سير در مقايسه با داروهاي تجارتي ايمن و ارزا ن مي باشد و به سهولت در دسترس است .سير در شرايط مختلف آب وهوايي و انواع خاك ها كشت مي شود و آفات كمي دارد .

اگر چه كشت و كار سير آسان به نظر مي رسد اما سير كاران در اغلب موارد سير هاي درشتي توليد نمي كنند كه در اين نشريه نكاتي در مورد بهبود توليد سير ارائه خواهد شد .سير داراي منابع ژنتيكي ارزشمندي است .اگر چه سير نمي تواند بذر حقيقي توليد كند (تاكثير به روش غير جنسي )اماداراي نژاد هاي متنوعي است كه براي سير خواران قابل تشخيص است .درباره كشت سير اطلاعات زيادي وجود ندارد .بايد توجه داشت كه كاشت علمي سير باعث افزايش عملكرد كمي و كيفي آن خواهد شد بنابراين افراد علاقمند به توليد سير ، دانشجويان و كارشناسان زراعت و باغباني با مطالعه اين نشريه با كشت و كار سير بهتر و بيشتر آشنا مي شوند .

در چين باستان سير براي محافظت در برابر طاعو ن استفاده مي شد .آلبرت شوايتزر بسياري از بيماريها با سير درمان مي كرد در طي دو جنگ جهاني نام مستعار پني سيلين روسي را به خود گرفت چون از ضماد آن براي پانسمان زخم ها و دمان عفونت ها به ويژه قانقاريا استفاده مي كردند . سير قبل از جنگ جهاني دوم بيشترين استفاده دارويي را در آلمان داشت .

امروزه سير به صورت قرص و كپسول در صنايع داروسازي براي كاهش كلسترول خون ، تنظيم فشار خون ، ناراحتيهاي قلب و عروق ، سرما خوردگي و آنفولانزا مورد استفاده قرار مي گيرد.سير در جلوگيري از لخته شدن و انعقا خون موثر است .باعث كاهش مقدار فشار و قند خون ، پيشگيري از بروز سرطان و درمان بسياري از بيماريهاي تنفسي ، ريوي و گوارشي مي شود .در سال هاي  اخير نقش عصاره اين گيا ه در توقف رشد قارچ ها نيز گزارش شده است.

توده هاي محلي سير

در نقاط مختلفي از ايران مانند استان هاي خراسان ، همدان ، سمنان ، مازندران ، خوزستان ، هرمزگان ، مركزي وساير نقاط كشاورزان به كشت و كار گياه سير مبادرت مي ورزند اما سيرهاي محلي اهوا ز ، مازندران ، همدان ومشهد از معروفيت بيشتري بر خوردارند .ضمنا درايران بيشتر سير سفيد مورد كشت و كار قرار گرفته است .بر اساس آمار سال 1379، استان خوزستان با سطح زير كشت حدود 320 هكتار و متوسط عملكرد حدود 7تن در هكتار از مناطق مهم توليد سير در ايران بوده است .

خويشاوندان سير

سير معمولي (Allium sativum)ويژگي هاي مشترك متعددي از نظر رشد و نمو و جنبه هاي غذايي باساير آليوم ها دارد .همگي آن ها متعلق به خانوا ده (Alliaceae) هستند .آليوم ها تك لپه بوده و اعضاي اين خانوا ده داراي برگ هايي مشابه بارگبرگ هاي موازي بوده و در زماني كه سبز شده اند شبيه به گياه ذرت مي باشند.

چگونگي رشد و نمو گياه سير

گياه سير از پياز بزرگتر و60 تا 120 سانتي متر ارتفاع دا رد و در بخش فوقاني داراي گل هاي ارغوا ني - سفيد است.ريشه يا سير مركب حدود 180گرم وزن دا رد و از 4 تا 15سيرچه (حبه سير) و بعضي اوقات بيشترتشكيل شده است .هر سيرچه در يك پوسته كاغذي كه از دو برگ تشكيل شده پيچيده است وحدود 3گرم وزن دا رد .پوسته هايي مشابه ، سيرچه ها را در بر مي گيرند .سيرچه ها در حقيقت برگ هاي ضخيم شده تغيير شكل يافته اي هستند كه هر سيرچه ، از نظر فني يك سير است .

- ساقه گل دهنده ساقه اي گرد ، نرم و ساده است كه از آخرين تك برگ رشد كرده ودر بخش فوقاني حلقه اي شده و چتري را با گل هاي نا بارور سفيد و كوچك بوجود مي آورد .البته ساقه حقيقي در داخل خاك مي ماند كه كوچك وپهن است .

- ساقه گل دهند ه سير همانند ساقه گل دهنده پياز توپر است .توليد پياز چه ها دو سال طول مي كشد چون چرخه كامل زندگي آن دو ساله است .در اوا سط تابستان هر پيازچه گياه كوچكي به ارتفاع 30سانتي متر يا كمتر را توليد مي كند كه شبيه به گندم يا چاودار جوان است و تنها چهار برگ دارد و داراي پيازي كوچك و گرد شبيه به پياز خورا كي بدون هيچ تقسيماتي مي باشد .

- چون سير ،بذر بارور توليد نمي كند ، ديگر گرده افشاني (تبادل ژنتيكي ) براي ايجاد ارقام جديد در برنامه هاي به نژادي كلاسيك غير ممكن است .جهش تنها راهي است كه باعث ايجاد ارقام جديد شده است .موتاسيون هاي حقيقي به ندرت اتفاق مي افتند و بسياري از نژاد ها ي منطقه اي با توجه به تاريخچه طولاني مهاجرت سير توسط انسان ايجاد شده اند.

زراعت سير  

كشت سير خيلي شبيه به ديگر آليوم ها ست .البته در اينجا انحصارا زراعت ا رگانيك سير ارائه نمي شود، اما توليد سير با كيفيت بالا مرهون عمليات ارگانيك است .اساس زراعت ا رگانيك سير شامل دادن كود كمپوست با مواد زايد ا رگانيك ، مالچ پاشي (خاك پوش) و مديريت خاك براي توليد بهداشتي ، كنترل علفهاي هرز و حشرات با روش هاي طبيعي مانند تناوب ، وجين دستي و خاك ورزي ،به جاي كاربرد آفت كش ها مي باشد .سير توليدي بايد 8 تا 12برابر سيراستفاده شده براي كاشت باشد.دلايل عملكرد پايين توسط كشاورزان عبارتند از:

استفاده از سيرچه هاي بذري نامناسب

كشت بهاره به جاي كشت پاييزه

 كمبود آب

كاشت در زميني كه به خوبي آماده نشده است

طول دوره رشد سير از مرحله كاشت تا رسيدگي بين 100تا 120روز مي باشد .مطلوب ترين آب و هوا براي سير كشت شد ه در پاييز شامل زمستاني نسبتا سرد با پوشش مناسب  برف ، بهار خوب و باران مناسب و روزهاي تابستاني گرم و آفتابي با شبهاي خنك مي باشد .رشد مطلوب ريشه ، رشد برگ ها بعد از سبز شدن و خروج ساقه گل دهنده در دماي 15 تا 25 درجه سانتي گراد رخ مي دهد ، اما رشد ريشه  در دماي كمتر از 3درجه سانتي گراد ادامه دارد .خاك پوش زمستانه را تا اندازه اي مي توان كنار زد تا باعث گرم شدن خاك و علف هاي هرز سبز شده در خاك پوش كنترل شوند .

خاك پو ش تابستانه محصول را سرد مي كند ، خاك را مرطوب نگه داشته و باعث كاهش رشد علف هاي هرز مي شود . برگ ها را مي توان در مسيرها  به عنوان خاك پوش استفاده كرد.خاك اره و كود دامي مالچ هاي ضعيفي هستند .خاك اره نيتروژن را محبوس و رطوبت را حفظ و بافت گياهي نزديك زمين را خيلي مرطوب نگه دارد .خاك اره زماني كه با شخم زير خاك برود حدود دو سال طول مي كشد تا كاملا بپوسد .كود دامي نيز آب رانگه داشته و مي تواند باعث ايجاد كپك شود .سير با علف هاي هرز نمي تواند رقابت كند و براي كنترل علف هاي هرز وجين دستي ، كولتيواتور يا سم پاشي لازم است .

روش هاي ا رگانيك كنترل علف هاي هرز مناسب  سير مي باشد .استفاده از كولتيوار بعد از سبز شدن و قبل از توسعه ريشه ها مناسب است .در خاك ها بكر خاك ورزي  قبل از كاشت براي كنترل علف هاي هرز  نزديك رديف هاي يكساله لازم است .بلوغ ساقه هاي گل دهنده باعث كاهش عملكرد پياز مي شود .حذف زود هنگام ساقه هاي گل دهنده باعث افزايش عملكرد و توسعه پيازها مي شود .قطع كردن اين ساقه ها باعث جريان انرژي به ريشه و سير چه ها مي شود .

تهيه بستر سير بذري

زمين كشت سير بايد در معرض نور خورشيد بوده  آب به اندازه كافي در دسترس باشد ، خاك با زهكش مطلوب ، غني و داراي بافت سبك (لومي شني )مناسب اين گياه است .البته تقريبا در هر خاكي سير را مي توان كشت نمود به شرطي كه آن خاك با كود ها حاصلخيز و غني شده باشد يا خاكي با ميزان زياد ماده آلي وپر از ميكروارگانيزم ها باشد .خاك ارگانيك علاوه بر حفظ رطوبت و عناصر غذايي نرم است و باعث مي شود فضاي اطراف سيرها به راحتي باز شود .آماده سازي زمين بايد يك سال زودتر شروع شود .PHخاك بايد بين 6تا 5/7حفظ شود . زمين مورد نظر بايدخوب خاك ورزي شده ،سپس بعد از كاشت دوباره فشرده شود.

زير شكن را با گاو آهن قلمي يك خيشه تا عمق حدود 50سانتي متر در بين رديف ها ، براي نرم كردن خاك و تهويه بهتر مي توان انجام داد .در خاك هايي با بافت نرم تر زهكشي بهتر و ذوب شدن يخ ها سريعتر صورت مي گيرد .خاك را مي توان با دادن كود كمپوست ، كود دامي ، كود سبز ولگوم ها اصلاح كرد .كود دامي بايد به طور مقدماتي پوسيده شود .در بعضي كشورهاگندم سياه ، كود سبز سودمند ي در تناوب باسير است چون ظرف شش هفته به پوشش كامل خود مي رسد و بين برداشت در اواسط تابستان تا پاييز رشد مي كند .كود ها ي سبز نيز به عنوان شاخص هاي حاصلخيزي عمل مي كنند زيرا عملكرد ضعيف آنها در مقايسه با عملكرد ضعيف سير هزينه  كمتري در بر دارد.

زمان كشت :

سير به سرماي زمستانه مقاومت دارد  و بهتر است در مناطق سرد سير به صورت يكساله زمستانه كشت شود .عملكرد سيرهايي كه در بهار كشت ميشوند به حدود دو سوم سير كشت شده در پائيز مي رسد و سطح برگ آنها حدود نصف گياهان پائيزه است و اين در حالي است كه در اين گياه سطح برگ همبستگي بالايي با قطر پياز دارد .كشت بهاره بايد پنج هفته قبل از آخرين يخبندان انجام شود تا به خوبي از انرژي خورشيدي اواسط تابستان استفاده نمايد . بهترين بوده بطوريكه درجه برودت بالاتر از يخبندان (10-0درجه سانتي گراد ) تامين شود اين گياه به خواب نياز دارد .كاشت زود هنگام در پائيز بعضي اوقات افزايش عملكرد را د ربر دارد اما كاشت خيلي دير هنگام در پائيز به ريشه ها فرصت كافي براي شروع رشد نمي دهد .

زمستان گذاراني سير :

سير چه هاي كشت شده در پائيز دو تا چهار برگ توليد مي كنند و لازم است قبل از زمستان توليد ريشه كنند سير كشت شده د رپائيز مي تواند در برا بر برف يا يخبندان دير هنگام بهاره مقاومت كند .اندازه پياز و سير چه توليد ي به رشد رويشي زود تر و دوره اي از سرماي كمتر از 18 درجه سانتي گراد (شكستن خواب ) بستگي دارد .تشكيل  ساقه گل دهند ه و جوانه زني پياز ها تنها بعد ازتيمار سرماي 5د رجه سانتي گراد براي هشت هفته رخ مي دهد.

پوشش مناسبي از برف براي جلوگيري از يخ زدگي و مرگ زمستانه ضروري است .يكي از مشكلات عمده د رمناطق سردسير ، تناوب يخبندان و ذوب شدن مي باشد. مرگ زمستانه زماني رخ مي دهد كه سيرچه و ريشه ها يخ بزنند. بعضي مواقع بخبندان بعد از سبز شدن به سير صدمه اي نخواهد زد. درمناطق سر سير، سيرهاي كشت شده در پائيز، بايد به خوبي با خاكپوش ماننده كاه و كلش به ضخامت 10 تا 15 سانتيمتر (در مناطق بسيار سردضخامت بيشتر شود) پوشانده شوندتا در برابر انجماد و نوسانات درجه حرارتهاي پايين آسيبي به آنها نرسد. چنانچه خاكپوش زودتر پخش شود، باعث ايجاد كپك خواهدشد و اگر قبل از اولين پخبندان باشد، باعث مي شود كه محل لانه سازي موشها گردد. خاكپوش هاي قديمي را مي توان با خاك مخلوط كرد.

كاشت

عمق كاشت سيرچه ها بايد 5/2 تا 5 سانتيمتر (از سطح خاك تا نوك سيرچه) باشد. فاصله آنها در روي رديف 5/7 تا 15 سانتيمر  و فاصله رديفها از يكديگر 20 تا 40 سانتيمتر باشد. هرچه منطقه كشت سردتر باشد عمق كاشت نيز بايد كمي بيشتر شود تراكم كاشت، زماني بيشتر در نظر گرفته مي شود كه خسارتي به مزرعه وارد شوديا زماني كه خاك خيلي حاصلخيز باشد.فاصله بيشتر بين رديفها باعث كنترل آسانتر علفهاي هرز و نفوذ بيشتر نور خورشيد مي شود.

كاشت متراكم تر در داخل رديفها و بين رديفها مي تواند عملكرد را افزايش دهد اما هزينه كاشت نيز افزايش مي يابد. كاشت نزديك به هر در داخل رديفها اندازه پيازها را تا اندازه اي كاهش مي دهد. بنابر اين نسبت عملكرد ممكن است كم شود. سيرچه ها را بايد به طور قائم كه قاعده آنها در پايين باشد در خاك قرارداد تا عملكردبيشتر شود از آنجايي كه سيرچه ها در ته حفره بايد با فشار قرار داده شوند و خاك اطراف و روي آنها نيز تحت فشار قرار گيرد تا هوايي در اطراف سيرچه ها نماند. كاشت دستي موثر تر است . دركاشت سرچه ها ، مي بايست پوسته هاي كمي داشته باشند. از سيرچه هاي ناسالم و صدمه ديده نبايد براي كاشت استفاده كرد چون ممكن است حامل بيماري هايي مانند پوسيدگي سفيد، پوسيدگي قاعده و نماتدها باشد.

نوع خاك مي تواند در تعيين فواصل آبياري و ميزان آب مصرفي در هر دوره مؤثر باشد. به طوري كه در خاكهايي با بافت سبكتر دور آبياري كوتاهتر و ميزان آب مصرفي در هر دوره كمتر مي باشد. در حالي كه در خاكهاي با بافت سنگين تر مي توان دور آبياري با افزايش داد. گفتني است كاهش مدار آبياري در خاكهاي سنگين موجب افزايش رطوبت خاك شده و ميتواند باعث توسعه بيماريهاي قارچي گردد.

انتخاب پيازبذري سير براي كاشت

اهميت كيفيت بذر برابر با عمليات زراعي مناسب است . سير كاران بايد بخشي از سير توليدي خود را براي كاشت سال آينده نگهداري كنند. در انتخاب بذر اندازه پياز مهمتر از اندازه سيرچه است. درحالي كه بعضي از كشاورزان بزرگترين پيازها را انتخاب مي كنندكه براي كاشت مجدد ظاهري خوب دارند. كشاورزان باتجربه اظهار مي كنند كه پيازهاي بزرگ بذر ضعيفي مي دهند. تعجب نبايد كرد اگر پيازهاي كوچك گاه گاهي سيرچه هاي بزرگي توليد كنند. به همين ترتيب ، كاشت سيرچه هاي بزرگ ضرورتا بيشترين عملكرد را توليد نمي كند. سيرچه هاي با اندازه متوسط بيشترين عملكرد اقتصادي را دارند . در حالي كه سيرچه هاي كوچك ممكن است به طور مناسب تكه تكه نشوند. براي نگهداري سيرچه بذري، پيازهاي كوچك را حذف كنيد. بزرگترين ها را براي خوردن يا فروش استفاده كنيد و اندازه هاي متوسط  و سالم را براي كشت مورد استفاده قرار دهيد.

آبياري

سير، به خشكي حساس است و رطوبت مناسب براي رشد آن ضروري است. تنش رطوبت رشد اوليه و تكثير پيازها را تحت تأثير قرار داده و باعث مي شود سيرچه ها كوچكتر شده و در زمان برداشت پيازهاي كوچك توليد شوند.نوع خاك مي تواند در تعيين فواصل آبياري و ميزان آب مصرفي در هر دوره مؤثر باشد. به طوري كه در خاكهايي با بافت سبكتر دوره آبياري كوتاهتر و ميزان آب مصرفي در هر دوره كمتر مي باشد. درحالي كه در خاكهاي با بافت سنگين تر مي توان دور آبياري را افزايش داد.گفتني است كاهش مدار آبياري در خاكهاي سنگين موجب افزايش رطوبت خاك شده و مي تواند باعث توسعه بيماريهاي قارچي گردد.

آفتابگردان زودتر از ديگر گياهان در شرايط تنش آب پژمرده مي شود. مي توان‌ آن را به عنوان شاخص زمان آبياري در اطراف مزارع سير كشت كرد. آخرين آبياري را حدود سه هفته تا يك ماه قبل از بر داشت و يا زماني كه برگها زرد مي شوند و بخش هاي فوقاني خشك شده و شروع به ريزش مي كنند، بايد قطع كرد.

آفات و بيماريها

زرد شدن برگهاي گياه سير در ابتداي بهار اگر مربوط به مرگ زمستانه ، تنش آب آ مصرف كود نباشد مربوط به بيماري است و بايد از سطح مزرعه حذف شوند.بيماريهاي اصلي سير شامل پوسيدگي فوزاريومي قاعده، كپك پني سيليوم و ويروسها مي باشد. فوزاريوم قارچي خاكزي است كه در خاك گرم و مرطوب رشد مي كند و باعث از بين رفتن ريشه هاي سير مي شود. اولين علائم آن زرد شدن نوك ساقه ها و مرگ آنها در بهار است. پني سيليوم در طي انبارداري مشكل آفرين است . زماني كه كپك سبزآبي در قاعده پياز بويژه در سيرچه هاي صدمه ديده ظاهر مي شود. عصاره سير خاصيت قارچ كشي دارد اما خود سير در سالهاي مرطوب دچار بيماريهاي قارچي مي شود كه خسارت ممكن است به بيش از 50 درصد برسد.

كاهش رشد، كمبود رطوبت و عدم حاصلخيزي خاك باعث مي گردد كه ويروسها صدمه بيشتري به گياه سير وارد كنند.علائم ويروسها شامل موزائيكي شدن ، خط خط سدن، نقطه نقطه شدن و موجي شدن برگها و پيچيدگي آنها مي باشد. اگر يك سيرچه داراي نقاط قهره اي رنگ باشد احتمالاً آلودگي ويروسي به تمام سيرچه هاي پياز گسترش پيدا كرده است. شته ها ناقل ويروسها هستند. از حشرات آفات مي توان مگس پياز ، تريپس و كرمهاي مفتولي را نام برد. تماتدها نيز به سير حمله مي كنند و باعث خسارت مي شوند.

سيرچه هاي آلوده و ناسالم را نبايد براي كشت استفاده كرد. چون باعث گسترش آلودگي در مزرعه خواهند شد. كشت خيلي زود در پاييز، شرايط را براي پوسيدگي سيرچه ها فراهم مي كند. دركل ، بيماريهايي كه بر ساير آليوم ها خسارت وارد مي كنند، بر سير نيز اثر مي گذارند. بنابراين هرگز نبايد سير را بعد از پياز كشت كرد. سير را بايد هميشه در يك تناوب سه ساله با يك لگوم و گياهي با رشد مناسب مانند گندم سياه كشت كرد تا با اسپورهاي بادوام خاكزي مقابله شود. كاشت گياهي مانند هميشه بهار در حاشيه ، بسياري از آفات را دور مي كند. البته در مقايسه با ديگر گياهان زراعي سير آفات كمي دارد و به عنوان عاملي براي محافظت گياهان زراعي ديگر استفاده شده است.

برداشت

برداشت عملياتي است كه بيشترين هزينه كارگري را در بر دارد و تصميم گيري براي زمان برداشت بسيار بحراني است. پيازهايي كه خيلي زود برداشت شوند كوچك خواهند بود و در طي عمل آوري چروك خورده و به خوبي انبار نخواهند شد. پيازهايي كه خيلي دير برداشت شوند درمعرض كپك ها قرار گرفته و پوشش هاي حفاظتي خود را از دست مي دهند. هواي تابستاني گرم و خشك باعث زودتر رسيدن محصول شده در حالي كه آب و هواي باراني برداشت را به تأخير مي اندازد. برداشت معمولاٌ اواخر تيرماه و در روزي خشك انجام مي شود.

برداشت سير زماني است كه 50 تا 75 درصد از برگها زرد شوند.نوك برگها شروع به خشك شدن نمايد. تغيير رنگ دهد ، خم شود و رشد بخش هاي هوايي متوقف شده باشد. در اين حالت برگهاي پاييني قهوه اي شده اند براي فروش سير به صورت تازه، برداشت كمي زودتر بايد انجام شود(برگهايي كه كمي سبز هستند) تا كيفيت بهتر باشد.

عمل آوري و انبار كردن

بين برداشت و فروش يا مصرف سير عمليات متعددي بايد صورت گيرد. قبل از انبار كردن، نياز است يك تا دو هفته عمل آوري (خشك كردن به منظور جلوگيري از كپك زدن) در فضايي با تهويه مناسب و محافظت شده از نور خورشيد انجام شود. عمل آوري زماني بحراني تر است كه گياه زودتر يا سبزتر برداشت شود. گياهان برداشت شده را مي توان در ظروف سربسته سبزيجات عمل آوري نمود يا در انبار بصورت دسته آويزان كرد تا در هوا خشك شوند. عمل آوري مقدماتي يا خشك شدن پيازها اگر بصورت انبوه (فله) در فضاي آزاد انجام شودبايد براي محافظت سيرها از نور خورشيد، با بخشهاي هوايي گياهان يا سايه بان پوشانده شوند و همچنين بستر زير سير زمين كاملاً خشك باشد.

آب و هوا بعد از برداشت بايد خشك باشد چون برگهاي سير در ظروف برداشت براي مدت طولاني حفظ خواهند شد. سريع خشك كردن پيازها ممكن است باعث خرد شدن سيرها شود. شستن پيازها زماني لازم است كه در خاك رس رشد كرده باشند. سپس پيازها را بايد در محلي با تهويه مناسب ، خنك و تاريك انبار كرد. اگر سير براي خوردن مورد نظر باشد بايد در صفر تا دو درجه سانتيگراد با 60 تا 70 درصد رطوبت نسبي انبار شود. حفظ رطوبت نسبي براي سير كمتر از ديگر سبزيجات مانع از كپكها شده و رشد ريشه را متوفق مي كند. اگر سير در محلي خنك و با تهويه مناسب نگه داشته شود شش ماه تا يكسال حفظ خواهد شد. سير برداشت شده را بايد دور از ديگر سبزيجات انبار كرد چون بوي سير به آساني منتقل مي شود.

سيرچه هاي بذري را بايد در بالاتر از 10 درجه سانتيگراد و رطوبت نسبي 70-65 درصد انبار كرد و نبايد يخ زده شوند. چون سير بين 5 تا 10 درجه سانتيگراد به سهولت سبز مي شود(شكستن خواب)، از نگهداري در اين دامنه درجه حرارت بايد اجتناب كرد.

 

 

مدلسازي توليد مادة خشك در نخود

ادامه نوشته

1384-مقالات اولین همایش ملی حبوبات  

http://confbank.um.ac.ir/modules/conf_display/sympo/htmls/A.htm

آهن, جلوگيري, كمبود

آهن, جلوگيري, كمبود ماده غذایی آهن، یکی از مواد غذایی کم مصرف است که وجود آن به اندازه کافی برای رشد گیاهان زراعی و باغی لازم است و در تشکیل سبزینه گیاهان زراعی و باغی نقش ارزنده ای دارد. به دلیل آهکی بودن بخش زیادی از خاکهای زراعی و باغی کشورمان، بسیاری از محصولات زراعی از کمبود آهن رنج می برند. نشانه های کمبود آهن معمولاً از برگهای جوانتر گیاه شروع می شود. دراثر کمبود آهن لکه های مایل به زرد بین رگبرگهای برگهای جوان ایجاد می شود ولی رگبرگها سبز باقی می مانند. با ادامه این کمبود و در مراحل بعدی، زردی در تمام برگ به سرعت پیشرفت می کند. در موارد کمبود شدید آهن، برگها کاملاً به رنگ سفید درآمده و ممکن است سوختگی به صورت لکه هایی در تمام برگهای گیاه نمایان شود.در برگهای غلات، کمبود ماده غذایی آهن به صورت نوارهای سبز و زرد رنگ در طول برگ دیده می شود. در این حالت رگبرگها به رنگ سبز و فاصله بین رگبرگها زرد می شود.بایستی توجه داشت که درفصل بهار که معمولاً رشد و نمو گیاه زیاد است، به علت کافی نبودن مقدار آهن جذب شده بوسیله گیاه، رنگ برگها زرد می شود. پس از فصل بهار که رشد و نمو گیاه کمتر می شود، مجدداً رنگ برگها کم کم سبز شده و بالاخره در آخر تابستان به محض اینکه رشد گیاهان زیاد شد، دوباره زردی در برگها بروز می کند.به خاطر داشته باشیم که زرد شدن برگها تنها در اثر کمبود آهن ایجاد نمی شود، بلکه ازت و تعدادی از عناصر غذایی دیگر و برخی از آفات و بیماریهای گیاهی نیز ممکن است باعث تغییر رنگ برگها شوند. به هر حال آزمایش خاک است که کمبود یا کافی بودن میزان مواد غذایی قابل استفاده را مشخص می کند. شایان ذکر است که عواملی همچون زیاد بودن pH خاک، عدم توازن و مقدار زیاد عناصر دیگر در خاک از جمله روی، مس، پتاسیم و کلسیم، آبیاری بیش از حد، کاهش اکسیژن خاک و کمبود مواد آلی خاک در ایجاد زردی ناشی از کمبود آهن در گیاهان نقش دارند.برای جلوگیری از کمبود آهن باید روشهای زیر را اعمال نمود:کشت گیاهان مقاوم به کمبود آهن: یونجه و سبزیها نسبت به کمبود آهن حساسیتی ندارند. غلات، سیب زمینی و چغندر قند نسبت به کمبود آهن کمی حساس هستند. حبوبات، دانه های روغنی، مرکبات، انگور و درختان میوه نسبت به کمبود آهن بسیار حساس هستند. سیب قرمز و شمیرانی نسبت به این کمبود حساس تر از سیب زرد است.درخت به و گلابی پیوند شده بر پایه به، حساسیت زیادی نسبت به کمبود آهن دارند. درخت هلو نیز نسبت به کمبود آهن حساس می باشد.آبیاری سبک با دفعات بیشتر: با استفاده از روش آبیاری سبک با دفعات زیاد تر، تهویه خاک بیشتر صورت گرفته ولی گاز کربنیک و بی کربنات کاهش می یابد. افزایش تهویه خاک با به همزدن آن، مهمترین اقدام در بر طرف کردن زردی برگ گیاهان در زمینهای آهکی است.کاهش رفت و آمد ماشین آلات کشاورزی در زمین: رفت و آمد ماشین آلات نباید هنگام مرطوب بودن زیادخاک انجام شود. چون در این صورت خاک فشرده شده و تهویه به خوبی انجام نمی شود. تا جائیکه ممکن است بایستی از رفت و آمد ماشین آلات کاست. عملیات شخم نیز در هنگام گاورو شدن زمین باید انجام گیرد. اضافه کردن مواد آلی به خاک: وقتی مواد آلی خاک کم باشد، پس از بارندگی و یا آبیاری، خاک فشرده شده و تهویه کاهش می یابد. ولی اگر مواد آلی خاک به اندازه کافی باشد، خاک حالت اسفنجی پیدا کرده و فشردگی آن کاهش می یابد . مواد آلی را می توان از طریق کود دامی، کمپوست (کود آلی که از بقایای تخمیر شده زباله های شهری و یا ضایعات کشاورزی به دست می آید)، کود سبز، لجن، فاضلاب شهری و بقایای گیاهی تأمین نمود. کودهای دامی پوسیده شده ترکیباتی هستند که حلالیت آهن را زیاد کرده و جذب آهن را بوسیله گیاه آسان تر می کنند. بطور کلی هر ماده آلی که بتواند نسبت کربن به ازت خاک را اصلاح کرده و مقدار آهن مورد استفاده گیاهان زراعی را افزایش و pH خاکهای آهکی را نیز پایین بیاورد بسیار مفید خواهد بود.مصرف گوگرد: معمولاً برای اصلاح کمبود آهن، باید مقدار ۱ کیلوگرم گوگرد همراه با کود حیوانی به پای درختان میوه داده شود. در صورتی که رطوبت کافی در محل مصرف وجود داشته باشد اثرات اصلاحی گوگرد بهتر خواهد بود. با اضافه کردن گوگرد به خاکهای آهکی، pH آن کاهش یافته و به این ترتیب علاوه بر رفع نیاز گوگرد، حلالیت آهن، فسفر، منگنز و روی هم زیاد خواهد شد. در اثر این کار، علائم کمبود آهن و حتی کچلی درختان یا کمبود روی تا حدودی بر طرف می شود. مصرف کودهای شیمیایی: در مزارع و باغها بایستی به جای کود ازته نیترات و اوره، از کودهای سولفات آمونیوم استفاده شود. باید توجه داشت که مصرف بیش از اندازه کودهای فسفره، موجب خواهد شد تا گیاه به کمبود آهن مبتلا شود.